ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "Η ΣΚΙΑΘΟΣ"

H διάσωση του καθολικού της Μονής Εικονίστριας.

Η τοπική κοινωνία και οι επισκέπτες του νησιού.

2012 - 2014

Με την υπογραφή του Υπουργού Πολιτισμού, στις 30 Δεκεμβρίου 2014, ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της μακρόχρονης προσπάθειας, του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος», που αφορά στη σύνταξη των μελετών αποκατάστασης του καθολικού της Μονής Εικονίστριας. Οι παραπάνω ενέργειες προέκυψαν από την πολύμηνη συνεργασία του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος» με την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και του Ηγουμένου της Μονής Ευαγγελισμού, π. Ιωσήφ.

Αφορμή για τη συνεργασία αυτή, που οδήγησε σε απτά αποτελέσματα, ήταν τα πολλά και πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μοναστήρια της Σκιάθου. Θέτοντας ως προτεραιότητα τη διάσωση της Μονής Εικονίστριας, όπως άλλωστε προέκυψε και από την ενημέρωση των ειδικών ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Σκιάθος» ξεκίνησε προσπάθεια της σύνταξης των μελετών αποκατάστασης του καθολικού, των τοιχογραφιών και του τέμπλου της Μονής Εικονίστριας. Με πρωτοβουλία και ενέργειες του Συλλόγου, συγκεντρώθηκε το απαιτούμενο ποσό, (6.500 ευρώ), για τη σύνταξη των μελετών, μετά από αίτημα προς τα μέλη και φίλους του Συλλόγου. Για την έναρξη των εργασιών, απαραίτητη είναι η ένταξη του έργου σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Περιφέρειας, μιας και ο προϋπολογισμός του (120.000 ευρώ) δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ίδια χρηματοδότηση.

Η αποκατάσταση του καθολικού της Μονής Εικονίστριας, συνιστά ένα πρωτεύον και πολύ σημαντικό βήμα για τη διάσωση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Σκιάθου. Η Ιερά μονή έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟ με το ΦΕΚ 644/Β' /2-10-1965, ΥΑ 3988/21-9-65. Η ίδρυση της Μονής ανάγεται στο Β' μισό του 17ου αι. Γραπτές μαρτυρίες και επιγραφές προσδιορίζουν τις βασικές οικοδομικές φάσεις του μοναστικού συγκροτήματος.

Οι κυριότερες φάσεις της ιστορίας του καθολικού είναι οι ακόλουθες: 

• 1726: ανακαίνιση του Καθολικού.
• 1741: τοιχογράφηση του Καθολικού.
• 1798: ανακαίνιση του διώροφου νάρθηκα.
• 1805: τοιχογράφηση τρούλου και λοφίων του ναού.

Το χρονικό της συνεργασίας και των ενεργειών:

Η συνεργασία του Συλλόγου με την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, ξεκίνησε από το Φεβρουάριο του 2012 ακολούθησε η επίσκεψη-αυτοψία της Προϊσταμένης της 7ης ΕΒΑ, κα Σδρόλια, στη Μονή Ευαγγελισμού στο Κάστρο αλλά και στη Μονή Παναγία Κεχριά, τη Μονή της Εικονίστριας και τη Μονή Ευαγγελισμού. Στη συνέχεια, ο συντηρητής της 7ης ΕΒΑ, κ. Μητσάτσικας, ανέλαβε τη στερέωση του υποστρώματος και της ζωγραφικής επιφάνειας των φορητών εικόνων του τέμπλου της Ιεράς Μονής της Εικονίστριας, η κατάσταση των οποίων έχριζε επείγουσας επέμβασης, με τις οποίες προστατεύτηκαν από τη φθορά του χρόνου με σκοπό το μελλοντικό καθαρισμό τους. Παράλληλα, ο κ. Μητσάτσικας πραγματοποίησε ενδεικτικό καθαρισμό των αγιογραφιών του ιερού της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού. Στις 29 Σεπτεμβρίου 2012, πραγματοποιήθηκε, με τη βοήθεια των μελών του Συλλόγου, επίσκεψη-αυτοψία της συντηρήτριας κας Σταυρούλας Νάκου, στην Ι. Μ. Παναγίας Κεχριάς, στην Ι. Μ. της Παναγίας Εικονίστριας και στην Ι. Μ. του Ευαγγελισμού.

Στις 16 Νοεμβρίου 2012, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στο νησί ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Μοναστήρια της Σκιάθου-Ιστορία και Τέχνη», από την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Η Σκιάθος». Ιδιαίτερη μνεία έγινε στα καθολικά των Μονών Εικονίστριας και Κεχριάς, που διασώζουν σπάνια τοιχογραφημένα σύνολα της δεκαετίας του 1740, με πλούσιο πρόγραμμα και πυκνούς θεολογικούς συμβολισμούς. Με αφορμή την εκδήλωση, αναδείχθηκε η επείγουσα ανάγκη λήψης μέτρων για το καθολικό της Ιεράς Μονής Εικονίστριας του οποίου η στατικότητα κινδυνεύει. Ομοίως, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό, έχει επιδεινωθεί η κατάσταση στο καθολικό της Μονής Παναγία Κεχριά. Στο χρονικό διάστημα Νοέμβριος 2012 - Σεπτέμβριος 2013, και μετά από 19 αιτήματα χορηγίας του Συλλόγου, συγκεντρώθηκε το ποσό (6.500 ευρώ), που απαιτούνταν.

Άμεσα ανατέθηκε στους μελετητές η σύνταξη των μελετών και, μετά την εξασφάλιση των απαιτούμενων αδειών από την Μητρόπολη Χαλκίδος και την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, οι μελέτες κατατέθηκαν από την 7η ΕΒΑ στη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Το Σεπτέμβριο του 2014, οι μελέτες εγκρίθηκαν από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και τον Οκτώβριο 2014 από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Στις 30 Δεκεμβρίου του 2014, ο Υπουργός Πολιτισμού υπέγραψε την έγκριση των μελετών. Σε κάθε στάδιο, ο Σύλλογος είχε επικοινωνία και ενημέρωση.

1. Ηγουμενείο Μονής Εικονίστριας.
2. 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Τρεις μελετητές, τρεις Διοικητικοί Υπάλληλοι και πέντε μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Πολιτιστικού Συλλόγου ‘Η Σκιάθος’ για την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας, την αποστολή αιτημάτων χορηγίας και το γενικό συντονισμό.

Μονή Εικονίστριας, Σκιάθος.

Η αποκατάσταση του καθολικού της Μονής Εικονίστριας, συνιστά ένα πρωτεύον και πολύ σημαντικό βήμα για τη διάσωση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Σκιάθου.

• Διεύρυνση των συνεργασιών του Συλλόγου,
• ανάδειξη του προφίλ και του έργου του,
• προσέλκυση υποστηρικτών, μελών, εθελοντών.