Βασικός σκοπός του διδακτικού προγράμματος ήταν η ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα ισορροπημένης διατροφής, βιώσιμης κατανάλωσης και μείωσης της σπατάλης τροφίμων. Στη βάση αυτή τα παιδιά ανίχνευσαν τα βασικά προϊόντα του τόπου μας μέσα από τη λογοτεχνία, ενημερώθηκαν για την μεσογειακή διατροφή και τη σημασία της στην υγεία μικρών και μεγάλων, κατασκεύασαν τη διατροφική πυραμίδα με έμφαση στη βελτίωση της δικής τους υγείας, προσέγγισαν το θέμα σε σχέση με τη κλιματική αλλαγή μέσω μίας εκπαιδευτικής ταινίας και ερεύνησαν πώς οι διατροφικές συνήθεις επηρεάζουν τις καλλιέργειες αλλά και την εκτροφή των ζώων, διερεύνησαν τον ρόλο των διαφημίσεων στις διατροφικές επιλογές μας που οδηγούν στην υπερκατανάλωση τροφίμων, διαπίστωσαν ότι η διατροφή ενώνει τους λαούς. Παράλληλα ανέπτυξαν τόσο τον προφορικό όσο και τον γραπτό λόγο μέσα από γλωσσικές δραστηριότητες που υλοποίησαν.
Ειδικότερα:
Στόχοι
Να γνωρίσουν τα βασικά προϊόντα της Ελλάδας
Να ανακαλύψουν τη σημασία της διατροφής μέσα από διάφορα κειμενικά είδη (ποίηση, λογοτεχνικό κείμενο, διαφήμιση, άρθρο εφημερίδα, ταινία)
Να γνωρίσουν την ισορροπημένη και τη μεσογειακή διατροφή
Να κατανοήσουν τη σημασία της διατροφικής πυραμίδας στην υγεία μας
Να συνδέσουν τη διατροφή με την επίδρασή της στην κλιματική αλλαγή
Να μάθουν για τη σχέση της διατροφής στην Παιδαγωγική της Ειρήνης
Να αναπτύξουν τον προφορικό και γραπτό τους λόγο
Να συνεργαστούν και να αποκτήσουν εμπειρία στην κατανομή ρόλων και των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτούς
Να οικοδομήσουν τη γνώση αξιοποιώντας πηγές του διαδικτύου και όχι μόνο
Να καλλιεργήσουν διερευνητικές δεξιότητες σύμφωνα με τις αρχές της ομαδοσυνεργατικής και ανακαλυπτικής μάθησης με τη χρήση και παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ
Να εκφράσουν αυτοβούλως τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους μέσα από τις δραστηριότητες του προγράμματος
Να αναπτύξουν την καλλιτεχνική ευαισθησία και την αισθητική τους και παράλληλα να ψυχαγωγηθούν μέσα από την συγκεκριμένη παιδαγωγική διαδικασία
Να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της εξ αποστάσεων εκπαίδευσης, να εξασκηθούν στην διερεύνηση του παγκόσμιου ιστού και τη χρήση των διάφορων επιστημονικών πηγών στην διδακτική διαδικασία
Να προσεγγίζουν κριτικά τις διαφορετικές πηγές πληροφόρησης και να τις αξιολογούν
Διαδικασία
Τα παιδιά επέλεξαν να ασχοληθούν με τη συγκεκριμένη θεματική στο μάθημα της γλώσσας. Έγινε καταιγισμός ιδεών και καταγραφή των υποθεμάτων με τα οποία ήθελαν να ασχοληθούν στην προσπάθεια να προσεγγιστούν διάφορες πτυχές της διατροφής.
1ο υπόθεμα: Διατροφή και ποίηση
Η αρχική προσέγγιση του θέματος έγινε μέσα από το ποίημα του Ρίτσου «Ο τόπος μας» (Παράρτημα, κείμενο 1). Ακολούθησε συζήτηση για τη νοηματική επεξεργασία του κειμένου μέσα από την οποία αναδείχτηκαν τα βασικά προϊόντα της Ελλάδας. Έγινε σύνδεση της ελιάς με τις συνήθειες και τις γεωργικές απασχολήσεις πολλών οικογενειών των παιδιών. Ακόμα, αναφερθήκαμε στον συμβολικό ρόλο που έπαιζε και παίζει η ελιά και το συνδέσαμε με το φύτεμα ελιάς στην αυλή του σχολείου μας, δράση που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια συμμετοχής μας στο πρόγραμμα ENO για την παγκόσμια ειρήνη. Στη συνέχεια τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες και έψαξαν να βρουν πληροφορίες για τη διατροφική αξία του ελαιόλαδο στο πέρασμα των χρόνων, τις οποίες τις παρουσίασαν στην ολομέλεια.
2ο υπόθεμα: Ισορροπημένη διατροφή
Αξιοποιήθηκαν σχετικά κείμενα που έφεραν τα παιδιά (παράρτημα κείμενα 2 και 3). Ακολούθησε νοηματική επεξεργασία των κειμένων, έρευνα και καταγραφή των διατροφικών συνηθειών της οικογένειας κάθε μαθητή. Συζητήθηκαν τυχόν λάθη που κάνουμε όλοι μας και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε να αλλάξει η καθημερινότητα διατροφή μας προς όφελος της υγείας μας. Τα παιδιά κατασκεύασαν τη διατροφική πυραμίδα με τη βοήθεια διαδραστικού εργαλείου http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3685. Οι διατροφικές πυραμίδες των παιδιών προβλήθηκαν στον προτζέκτορα και συζητήθηκαν οι τυχόν διαφορές και τα πιθανά λάθη. Με βάση τις διατροφικές πυραμίδες αποφασίσαμε να διορθώσουμε κακώς κείμενα ξεκινώντας από το κολατσιό που φέρνουν τα παιδιά στο σχολείο.
3ο υπόθεμα: Διατροφή και κλιματική αλλαγή
«Υπάρχει ένα τέρας στην κουζίνα μου»: συμμετοχή στη δράση ευαισθητοποίησης «Οur forests are in danger. Take action to help protect them!» της Greenpeace (https://www.greenpeace.org.uk/challenges/meat-and-dairy/ ).
Με αφορμή τον προβληματισμό των παιδιών για τον τρόπο που η διατροφή επηρεάζει αρνητικά την κλιματική αλλαγή αξιοποιήθηκε υλικό της Greenpeace. Συγκεκριμένα, προβλήθηκε η ταινία κινουμένων σχεδίων «There's a monster in my kitchen» https://www.youtube.com/watch?v=8rIjVDo_u8c .
Αρχικά, παρουσιάστηκε ο τίτλος της ταινίας και η παρακάτω εικόνα, ώστε να ενεργοποιηθούν τα παιδιά και να εκφράσουν τις προβλέψεις τους.
Στη συνέχεις προβλήθηκε η ταινία, δύο τρεις φορές για την καλύτερη κατανόηση και προσέγγιση του θέματος (η ταινία προβλήθηκε στα αγγλικά, με στόχο να ακουστεί το αυθεντικό κείμενο και δίνονταν εξηγήσεις όπου χρειαζόταν). Ακολούθησε συζήτηση και προβληματισμός για τον ρόλο της υπερκατανάλωσης κρέατος με την αποψίλωση πολλών δασών, ώστε να μετατραπούν τα δάση σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις για να παράγουν τροφή για τα ζώα.
Ακολούθησαν δραστηριότητες και συζήτηση για την ανάπτυξη του προφορικού λόγου αλλά και για την εμβάθυνση του θέματος, όπως: 1. Οι εικόνες είναι μπερδεμένες. Να τις βάλετε στη σωστή σειρά και να αφηγηθείτε την ιστορία που είδατε( δίνονται μπερδεμένες εικόνες από την ταινία). 2. Ποια συναισθήματα σου δημιουργεί η κάθε εικόνα; Να τα καταγράψετε και έπειτα να τα συζητήσετε πρώτα με την ομάδα σας και έπειτα να τα παρουσιάσετε στην ολομέλεια.
- Ψάχνουμε στο διαδίκτυο να βρούμε πληροφορίες σχετικά με την υπερβολική κατανάλωση κρέατος που βλάπτει τα δάση στη Νότια Αμερική.
Τα παιδιά φέρνουν στο σχολείο πληροφοριακό υλικό που το διαβάζουμε ή το παρακολουθούμε και έπειτα συζητάμε τη σύνδεση της ταινίας με αυτά (ενδεικτικό πληροφοριακό υλικό που διερευνήθηκε και αποτέλεσε πηγή συζήτησης: https://www.youtube.com/watch?v=Iide0apoM-Q , https://www.tanea.gr/2020/06/03/greece/megali-ereyna-gia-tis-diatrofikes-synitheies-kai-to-perivallon-ti-epilegoun-pleon-oi-ellines/ , https://www.diatrofi.gr/diatrofi-kai-diaita/kathimerini-diatrofi/3666-%CF%80%CF%8E%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B7%CF%81%CE%B5%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CE%BF%CE%B9-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CF%80/ )
4.Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να συμβάλλουμε στην μείωση της κατανάλωσης κρέατος και άρα στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής; Αναλαμβάνουμε δράση ξεκινώντας από το ίδιο μας το σπίτι.
4ο υπόθεμα: Ο ρόλος της τηλεόρασης και της διαφήμισης στις διατροφικές συνήθειες
Αφόρμηση αυτής της υποενότητας αποτέλεσαν εικόνες σχετικές.
Παράλληλα, προβλήθηκαν στον προτζέκτορα οι παρακάτω προτάσεις και ώστε να προκληθεί ενεργοποίηση των παιδιών και έπειτα ακολούθησε συζήτηση:
- Η διαφήμιση είναι μία βιομηχανία δομημένη κατάλληλα ώστε να επηρεάζει το αντίστοιχο κοινό, δηλαδή τα παιδιά που είναι εύκολος στόχο.
- Η τηλεόραση και το διαδίκτυο έχουν μπει για τα καλά στην καθημερινότητα μας από πολύ μικρή ηλικία.
- Η διαφήμιση τροφίμων, στα παιδιά, έχει εξελιχθεί, σε επιστήμη και χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες.
Δόθηκε στα παιδιά ως θέματα για διερεύνηση «Διαφήμιση και παχυσαρκία» και «Τα χρώματα και η διατροφή». Δημιουργήθηκαν ομάδες και παρουσίασαν τις πληροφορίες τους στην ολομέλεια.
Προβλήθηκε μία διαφήμιση για το γάλα «ΑΓΝΟ» (https://youtu.be/pGJ2pFNHR8k ) με στόχο να εντοπίσουν τα παιδιά τον τρόπο που προσπαθεί να πείσει ο διαφημιστής και η εταιρεία τον τηλεθεατή να αγοράσει το προϊόν. Ακολούθησε συζήτηση, ώστε να αναπτυχθεί η κριτική σκέψη των παιδιών.
Τα παιδιά εργάστηκαν ομαδικά, βρήκαν μία διαφήμιση με θέμα κάποιο διατροφικό προϊόν και εντόπισαν τα λόγια, τα υπονοούμενα μηνύματα, τη μουσική που χρησιμοποιείται, ώστε να επηρεαστεί ο τηλεθεατής και να αγοράσει το προϊόν. Οι διαφημίσεις προβλήθηκαν στην τάξη, παρουσίασε η κάθε ομάδα τα ευρήματά της και ακολούθησε συζήτηση στην ολομέλεια.
5ο υπόθεμα: Η διατροφή ενώνει τους λαούς
Με αφορμή το κείμενο από το Ανθολόγιο της Ε΄ και Στ΄ τάξης «Το χαμογελαστό συννεφάκι» της Μάρω Λοΐζου έγινε μία προσπάθεια να αναπτυχθεί το αίσθημα της συναδέλφωσης των λαών, στα πλαίσια της συνεργασίας, της αμοιβαιότητας και της αλληλεγγύης (Παιδαγωγική της Ειρήνης).
Στο λογοτεχνικό αυτό κείμενο το χαμογελαστό συννεφάκι ταξιδεύει και σταματάει πάνω από τη διχοτομημένη Λευκωσία. Αρχικά κάνει μία στάση στο σπίτι μίας ελληνικής οικογένειας την ώρα που ετοιμάζει η μητέρα το μεσημεριανό φαγητό και ύστερα μία στάση στο σπίτι μίας τούρκικης οικογένειας την ώρα της προετοιμασίας του μεσημεριανού φαγητού. Η συγγραφέας επιλέγει τη συγκεκριμένη ώρα να επισκεφτεί το συννεφάκι τις οικογένειες και ξεκινάει από την περιγραφή των φαγητών για να τονίσει τις ομοιότητες στις φροντίδες, στις ανησυχίες, στις έγνοιες, στα όνειρα και στις προσδοκίες. Ακολούθησε νοηματική επεξεργασία του κειμένου .
Στη συνέχεια τα παιδιά με βάση κάποια ερωτήματα κατέγραψαν τις σκέψεις του και αποτύπωσαν εικαστικά τα συναισθήματα που τους δημιούργησε. Δε θα μπορούσε να λείπει από αυτά η αποτύπωση της σημερινής κατάστασης.
Ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα τα παιδιά εκφράζουν στην ολομέλεια τις σκέψεις τους για όσα έμαθαν μέσα από αυτή τη θεματικά, τα οφέλη που αποκόμισαν και τη στάση που έχουν τώρα απέναντι στις διατροφικές τους συνήθειες.
