Το ΖΑΝΝΕΙΟ Εκπαιδευτήριο, που εδραιώνεται στο Ηράκλειο Κρήτης, την χρονιά 2019 - 2020 έθεσε ως προτεραιότητα την περιβαλλοντική εκπαίδευση των μαθητών των τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου. Μέρος του συνόλου των δράσεων ήταν η συμμετοχή του στον θεσμό BRAVO SCHOOLS 2020. Η Α’ Τάξη του Δημοτικού, με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον κ. Σαββαϊδη Πέτρο, δραστηριοποιήθηκε με ένα σχέδιο μαθήματος και συμπεριέλαβε τον ενδέκατο και δωδέκατο στόχο - (11. ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ – 12. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ) από τους συνολικά δεκαεπτά (17) Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του θεσμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξάχρονοι μαθητές ως πρόταση των ερευνών τους, ζήτησαν να ενημερώσουν τον δήμαρχο της πόλης για τα αποτελέσματα τους. Το εκπαιδευτικό σχέδιο εργασίας με θέμα την βιωσιμότητα της πόλης του Ηρακλείου διήρκησε τρεις (3) μήνες και παρακάτω θα διαβάσετε μία σύντομη περίληψη της.
Α' ΦΑΣΗ – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Σε πρώτη φάση φτιάξαμε μία μακέτα της πόλης και στην συνέχεια περάσαμε στην κάτοψη της και τον δικό μας χάρτη για την πόλη. Ορίσαμε την πόλη και τις διάφορες περιοχές μέσα από τα σπίτια και τις γειτονιές μας.
Β' ΦΑΣΗ - ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Στην συνέχεια φέραμε στην τάξη πληροφοριακό υλικό και μοιραστήκαμε ανά μεταξύ μας πολιτιστικά, πολιτισμικά και φυσικά στοιχεία της πόλης. Ο χάρτης μας γέμισε με μνημεία, σημεία ενδιαφέροντος, την βασική χλωρίδα και πανίδα της περιοχής του Ηρακλείου. Παράλληλα, προσεγγίσαμε την έννοια του συστήματος μέσα από βιωματικά παιχνίδια της ομάδας και προχωρήσαμε σε συζητήσεις με ερωτήματα για το αν και πώς σχετίζονται μεταξύ τους τα παραπάνω.
Γ' ΦΑΣΗ - ΚΡΙΤΙΚΗ
Στο επόμενο στάδιο συλλέξαμε στοιχεία από τις γειτονιές που ζούμε και καταγράψαμε (με φωτογραφίες, σκίτσα) αυτά που "μου αρέσουν" και εκείνα που "δεν μου αρέσουν". Φτιάξαμε, λοιπόν, δύο λίστες με τα παραπάνω και δημιουργήσαμε ένα ερωτηματολόγιο που το διανείμαμε, ώστε να συλλέξουμε απόψεις και πληροφορίες από το μεγαλύτερο δυνατό σύνολο της σχολικής κοινότητας. Οι επικρατέστερες απαντήσεις ήταν και αυτές που δώσανε την εικόνα, ότι δηλαδή στις περισσότερες γειτονιές της πόλης του Ηρακλείου υπάρχουν σκουπίδια στους δρόμους. Στο συμβούλιο της τάξης συνδέσαμε τις επιπτώσεις αυτής της πραγματικότητας με τα φυτά, τα ζώα και τους ανθρώπους του τόπου. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα, πως αν μία γειτονιά έχει πρόβλημα, έχουν και οι άλλες μιας και οι γειτονιές μιας πόλης λειτουργούν ως σύστημα. Το ίδιο συμβαίνει και με τις πόλεις, αφού και οι πόλεις είναι ένα σύστημα που φτιάχνουν μία χώρα. Μακροσκοπικά, οι χώρες δεν είναι αποκομμένες μεταξύ τους! Οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν και πια το πρόβλημα της γειτονιάς μας έγινε προσωπική υπόθεση! Ο τελευταίος προβληματισμός μας ώθησε να κοιτάξουμε το πρόβλημα με ειλικρίνεια, κριτική στάση και να αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες που του αναλογεί για την παρούσα κατάσταση.
Έτσι, προσεγγίσαμε την έννοια της βιωσιμότητας και την επιτακτική ανάγκη της όχι μόνο για τα φυτά, τα ζώα και τους ανθρώπους του τόπου μας, αλλά πια ολόκληρου του πλανήτη! Οι λέξεις κλειδιά που βρήκαμε μετά από σχετική έρευνα μέσω ψηφιακών μέσων ήταν: ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση.
Οι μαθητές κλήθηκαν να εξετάσουν αν στις γειτονιές τους υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης. 15/20 έφεραν θετική απάντηση, ωστόσο μόλις 9 στους 20 γνώριζαν την διαδρομή των σκουπιδιών μετά την ρήξη τους στους μπλε κάδους. Μία γρήγορη σκέψη συνδέει την στάση των μικρών πολιτών με την γενική οικολογική συνείδηση των μεγάλων.
Δ' ΦΑΣΗ - ΔΡΑΣΗ
Ολοκληρώνοντας το εν λόγω πρόγραμμα, περάσαμε από την θεωρία στην πράξη, από την γνώση στην παραγωγή νέας γνώσης. Αρχικά, οι μαθητές είχαν το περιθώριο μίας εβδομάδας να σκεφτούν τι μπορούν να φτιάξουν από την αρχή με ένα χρησιμοποιημένο, πλαστικό μπουκάλι. Παιχνίδια, μολυβοθήκες, κουμπαράδες, κάδοι ανακύκλωσης, γλάστρες μέχρι και πλαστικές παντόφλες (!) ερχόντουσαν κάθε τόσο στην σχολική αίθουσα. Με όλα τα παραπάνω φτιάξαμε μία έκθεση εντός του σχολείου, για να εμπνεύσουμε την σχολική κοινότητα, με το μήνυμα της καμπάνια "Μη το πετάς, φτιάξε κάτι καινούργιο!". Σειρά είχαν οι αφίσες με την ιδέα της ομάδας να τις θέλει κολλημένες δίπλα από τους κάδους ανακύκλωσης! Στόχος; Ακόμα και τα εργοστάσια ανακύκλωσης να λειτουργούν λιγότερο για να μειωθούν κι άλλο τα καυσαέρια!
Τέλος, οι μαθητές σκέφτηκαν να γράψουν ένα μήνυμα στον δήμαρχο, ώστε να ενημερώσει τους υπόλοιπους ανθρώπους που ζουν στην πόλη για τα νέα για αυτούς ευρήματα, τους τρόπους δηλαδή που μπορούν να μειωθούν τα σκουπίδια της αγαπημένη μας πόλης. Η συγκεκριμένη δράση πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις και επικοινωνήθηκε μέσω των τοπικών ηλεκτρονικών εφημερίδων https://www.cretalive.gr/eida-akoysa/o-mikros-nikolas-sto-dimarho . Μέσα από μία τέτοιου είδους εκπαιδευτική ζύμωση, με κύρια αξία τον σεβασμό προς το περιβάλλον, οι μελλοντικοί πολίτες του Ηρακλείου έχουν ήδη διαμορφώσει στάση απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα του τόπου.
Με το παρόν σχέδιο μαθήματος, οι είκοσι (20) μαθητές αλλάξανε καθημερινές πρακτικές και συνήθειες. Συγκεκριμένα, αντικατέστησαν τα πλαστικά μπουκάλια νερού με μπουκάλια πολλαπλών χρήσεων (παγούρια), και αντικατέστησαν τα σακουλάκια του προγεύματος τους με τάπερ, μειώνοντας κατά πολύ τα καθημερινά απορρίμματα της τάξης. Ύστερα από σχετική συζήτηση ομόφωνα η ομάδα επέλεξε να χρησιμοποιήσουμε ένα χαρτοκούτι όπου θα συλλέγονται εκεί υλικά που μπορούν να επαχρησιμοποιηθούν σε διάφορα μάθημα, όπως αυτό των εικαστικών. Επιπλέον, οι γονείς ενημέρωσαν πως τα αρκετοί από τους μαθητές επέμεναν να χρησιμοποιούν στο σπίτι δύο διαφορετικούς κάδους για τα απορρίμματα της οικογένειας, με πρώτο αυτόν των γενικών απορριμμάτων και δεύτερο της ανακύκλωσης.
Οι μαθητές της Α' Τάξης του Ζάννειου Εκπαιδευτηρίου συνεργάστηκαν επιτυχώς μεταξύ τους, καθώς με αρχή την συνεργατική μάθηση, συγκέντρωσαν, επεξεργάστηκαν και ομαδοποίησαν τα στοιχεία για την εκπαιδευτική έρευνα που διετέλεσαν. Επιπλέον, οι μαθητές συνεργάστηκαν με τους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου στην διανομή και στην συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. Τέλος, η τάξη συνεργάστηκε με την εικαστικό του εκπαιδευτηρίου Μανταλένα Βόζνιακ για να οπτικοποιήσουν με μία μακέτα, την εικόνα της πόλης του Ηρακλείου μετά από 20 χρόνια σύμφωνα με τις αρχές τις βιωσιμότητας. Δυστυχώς, το συγκεκριμένο έργο έμεινε ημιτελές λόγω των μέτρων πρόληψης που πάρθηκαν για τον ιό COVID-19.
