Πυλώνας ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Διαχείριση Πόρων, Πρώτων Υλών και Περιβαλλοντικό Αποτύπωμα

HELLENiQ ENERGY

Διαχείριση Ενέργειας: Πιστοποίηση διυλιστηρίων Ομίλου κατά το πρότυπο ISO 50001:2018

Στόχος της δράσης είναι η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας - στα Διυλιστήρια Ασπροπύργου, Ελευσίνας και Θεσσαλονίκης (της Ελληνικά Πετρέλαια Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία Διύλισης Εφοδιασμού και Πωλήσεων Πετρελαιοειδών και Πετροχημικών) καθώς και στις εγκαταστάσεις της Εγχώριας Εμπορίας Καυσίμων (Ελληνικά Καύσιμα και Λιπαντικά (ΕΚΟ ΑΒΕΕ) και στη θυγατρική της Καλυψώ ΚΕΑ Α.Ε.) του Ομίλου HELLENiQ ENERGY.,- η οποία διασφαλίζει ταυτόχρονα τη συμμόρφωση με τις νομικές απαιτήσεις που σχετίζονται με την ενέργεια.

Το πρότυπο ISO 50001 για την Διαχείριση Ενέργειας αποτελεί σημαντικό διαχειριστικό εργαλείο και η εφαρμογή του έχει ως στόχο την εγκατάσταση των απαιτούμενων διαδικασιών που θα οδηγήσουν στη βέλτιστη ενεργειακή επίδοση. Βασίζεται στην μεθοδολογία της αρχής του Deming «Σχεδιάζω - Εκτελώ - Ελέγχω - Βελτιώνω» και απαιτεί πέραν των συστημικών προδιαγραφών (ελέγχου τεκμηρίωσης, εκπαίδευσης προσωπικού, παρακολούθησης των διορθωτικών και προληπτικών ενεργειών, της επιθεώρησης και ανασκόπησης) κυρίως τα παρακάτω:

  1. Tην καθιέρωση κατάλληλης ενεργειακής πολιτικής
  2. Tον προσδιορισμό των ενεργειακών πλευρών / αναγκών, την δημιουργία ενεργειακών γραμμών βάσης καθώς και τον εντοπισμό ευκαιριών ενεργειακής βελτίωσης
  3. Tον προσδιορισμό των νομικών και άλλων απαιτήσεων αναφορικά με τις ενεργειακές πλευρές του οργανισμού
  4. Tον καθορισμό συγκεκριμένων αντικειμενικών σκοπών και στόχων αναφορικά με την αποδοτική χρήση ενέργειας, η υλοποίηση των οποίων ολοκληρώνεται με την εφαρμογή προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας ή άλλων σχετικών δράσεων
  5. Την καθιέρωση οργανωτικής δομής για μια αποτελεσματική εφαρμογή ενός Συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας.

Σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη – κοινωνικούς εταίρους του Ομίλου HELLENiQ ENERGY, όπως πελάτες - καταναλωτές, προμηθευτές, επενδυτές, τοπική και ευρύτερη κοινωνία αλλά κυρίως στους εργαζόμενους που απασχολούνται στις εγκαταστάσεις του Ομίλου.  

Ο πρώτος χρόνος λειτουργίας του Συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας κατά ISO 50001:2018 είναι το έτος 2022.  Η θέση του Ομίλου είναι το σύστημα να λειτουργεί απρόσκοπτα στο μέλλον ενώ προγραμματίζεται να επεκταθεί και στις άλλες εγκαταστάσεις/εταιρείες του Ομίλου.

Με αφορμή την επιταχυνόμενη ενεργειακή μετάβαση, ο Όμιλος σχεδιάζει έναν ολιστικό μετασχηματισμό, με την ονομασία «Όραμα 2025». Το «Όραμα 2025» ορίζει τη στρατηγική για την αξιοποίηση των ευκαιριών που δημιουργούνται από τον μεταβαλλόμενο ενεργειακό κόσμο. Ένας από τους κύριους πυλώνες  από τους οποίους αποτελείται το «Όραμα 2025 είναι ο καθορισμός σαφών περιβαλλοντικών στόχων, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης κατά 50% του ανθρακικού αποτυπώματος έως το 2030, με δέσμευση για net zero έως το 2050. Στο πλαίσιο υλοποίησης δράσεων για την ενεργειακή μετάβαση του ομίλου, η οποία ευθυγραμμίζεται απολύτως με το στόχο μετριασμού του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, η διαχείριση ενέργειας βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής του ομίλου. 

Με γνώμονα την αποτελεσματική εφαρμογή και λειτουργία του Συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας δημιουργήθηκε αρχικά ένα ξεχωριστό οργανόγραμμα με συγκεκριμένους ρόλους και υπευθυνότητες :

Σε κάθε διυλιστήριο ορίστηκε ένας Υπεύθυνος για το Σύστημα Ενεργειακής Διαχείρισης (ΥΣΕΔ) ο οποίος αποτελεί τον υπεύθυνο της εφαρμογής του Συστήματος. Ο ΥΣΕΔ  υποστηρίζεται στο έργο του από την Ομάδα Διαχείρισης Ενέργειας (ΟΔΕ) κάθε διυλιστηρίου. Η Ομάδα Διαχείρισης Ενέργειας αποτελείται από στελέχη όλων των Τμημάτων του διυλιστηρίου που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την κατανάλωση ενέργειας. Τα μέλη της χωρίζονται σε τακτικά (στελέχη από τμήματα Λειτουργίας, Περιβάλλοντος, Συντήρησης / Ηλεκτρολογικό και Μηχανολογικό) τα οποία συσκέπτονται περιοδικά με σκοπό την αξιολόγηση της ενεργειακής επίδοσης του διυλιστηρίου και την υλοποίηση δράσεων ή διορθωτικών ενεργειών και μη τακτικά (στελέχη από τμήματα Οργάνων, Μελετών Κατασκευών) τα οποία καλούνται στις συσκέψεις εφόσον απαιτηθεί βάση της της εκάστοτε ατζέντας.Ένας Ενεργειακός Διαχειριστής (ΕΔ) αποτελεί τον Υπεύθυνο για την εφαρμογή του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης σε κάθε διυλιστήριο σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 50001. 

Για την Εγχώρια Εμπορία Καυσίμων (EKO), σε κάθε Επιχειρησιακή Μονάδα (Εγκαταστάσεις και Λειτουργία, Αεροπορική Βιομηχανία και Κεντρική Διοίκηση/Γραφείο) η Ομάδα Διαχείρισης Ενέργειας αποτελείται από στελέχη όλων των Τμημάτων που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την κατανάλωση ενέργειας. Η ξεχωριστή Ομάδα Ενεργειακής Διαχείρισης της Καλυψώ KEA συγκεντρώνει τη σχετική εμπειρογνωμοσύνη για την καθοδήγηση της ανάπτυξης, της εφαρμογής και της συντήρησης του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης. Ένας Ενεργειακός Υπεύθυνος είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης στην Εγχώρια Εμπορία Καυσίμων.

Το έργο των ανωτέρω, στα διυλιστήρια και στην Εγχώρια Εμπορία Καυσίμων, εγκρίνεται από τη Διοίκηση η οποία με γνώμονα τη συνεχή βελτίωση, διασφαλίζει τους απαιτούμενους πόρους στο πλαίσιο και της εφαρμογής γενικότερων πολιτικών, νομικών και άλλων δεσμεύσεων του οργανισμού.

Οι ενεργειακές βάσεις αποτελούν ζωτική απαίτηση του προτύπου ενεργειακής διαχείρισης ISO50001. Οι ενεργειακές βάσεις είναι ένα εργαλείο που επιτρέπει σε έναν οργανισμό να συγκρίνει την κατανάλωση και την απόδοση πριν και μετά την πραγματοποίηση μιας λειτουργικής αλλαγής. Οι γραμμές βάσης χρησιμοποιούν μια χρονική περίοδο αναφοράς που συσχετίζουν τη συνολική κατανάλωση ενέργειας μιας μονάδας με συγκεκριμένες λειτουργικές και άλλες παραμέτρους. Εάν μια γραμμή βάσης δεν είναι ακριβής, δεν μπορεί να παρακολουθηθεί η αποτελεσματικότητα ενός συστήματος ενεργειακής διαχείρισης και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ληφθούν διορθωτικά μέτρα και/ή να προσδιοριστούν ενέργειες βελτίωσης. 
Για ένα διυλιστήριο, το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλή πολυπλοκότητα διεργασιών και λειτουργιών, ο καθορισμός των κατάλληλων ενεργειακών γραμμών βάσης θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες τεχνικές προκλήσεις. Για το παρόν Σύστημα Διαχείρισης, μετά από εξειδικευμένη στατιστική επεξεργασία και μελέτη μεγάλου αριθμού λειτουργικών παραμέτρων, δημιουργήθηκαν περίπου 50 διαφορετικές ενεργειακές γραμμές βάσης και για τα τρία διυλιστήρια που καλύπτουν τη συνολική κατανάλωση ενέργειας, τόσο θερμικής όσο και ηλεκτρικής.
Αντίστοιχα, για την Εγχώρια Εμπορία Καυσίμων (ΕΚΟ), αναπτύχθηκαν 21 ενεργειακές γραμμές βάσης: 10 για τις εγκαταστάσεις καυσίμων, 2 για το εργοστάσιο παραγωγής λιπαντικών, 1 για το κτίριο των κεντρικών γραφείων, 8 για τις εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού αεροσκαφών. Για τα πρατήρια καυσίμων Καλυψώ, έχουν αναπτυχθεί 165 ενεργειακές γραμμές βάσης.

Στη συνέχεια και με γνώμονα την αξιοποίηση όλων των διαδικασιών από τα πιστοποιημένα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης Περιβάλλοντος και Ποιότητας για την αποτελεσματική τεκμηρίωση του συστήματος υλοποιήθηκαν τα εξής : α) Τροποποιήθηκαν κατάλληλα οι υφιστάμενες διαδικασίες με σκοπό να καλύπτουν και ζητήματα διαχείρισης ενέργειας β) Δημιουργήθηκαν μόνο τρεις νέες διαδικασίες και για τα τρία διυλιστήρια αποκλειστικά σχετιζόμενες με το πρότυπο ISO 50001.

Τέλος για την αρτιότερη λειτουργία του συστήματος διαχείρισης έγινε εκπαίδευση σε στελέχη, μηχανικούς και χειριστές οι οποίοι, λόγω της φύσης της εργασίας τους, μπορούν να επηρεάσουν την κατανάλωση ενέργειας. Συγκεκριμένα εκπαιδεύτηκαν σε πρώτη φάση μηχανικοί και στελέχη από τα τμήματα Λειτουργίας, Περιβάλλοντος, Συντήρησης Ηλεκτρολογικού και  Μηχανολογικού εξοπλισμού.

Συνεργασία με την εταιρεία BONAIR, η οποία ήταν ο σύμβουλος υλοποίησης του έργου.

Η στρατηγική του Ομίλου για την αντιμετώπιση της  κλιματικής αλλαγής μέσω της διαχείρισης ενέργειας απαιτεί την εμπλοκή και την ενεργό συμμετοχή του μεγάλου μέρους των εργαζομένων του Ομίλου, από τη διοίκηση του Ομίλου και των εγκαταστάσεων, η οποία καθορίζει τη γενικότερη στρατηγική και τους στόχους, τους μηχανικούς που εφαρμόζουν τις ορθές πρακτικές και είναι υπεύθυνοι για τη λειτουργία του συστήματος διαχείρισης ενέργειας καθώς και τους χειριστές – εργοδηγούς των μονάδων οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την απρόσκοπτη λειτουργία τους.

Διυλιστήρια Ασπροπύργου, Ελευσίνας και Θεσσαλονίκης καθώς και στις προαναφερθείσες εγκαταστάσεις ΕΚΟ & ΚΑΛΥΨΩ στην Ελλάδα.

Για την Ελληνικά Πετρέλαια ΔΕΠΠΠ, καθώς η πιστοποίηση του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2021 για τα διυλιστήρια, το σύστημα βρίσκεται στο δεύτερο έτος λειτουργίας του και αξιολογούνται τα μετρήσιμα αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής και λειτουργίας του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης μέχρι σήμερα είναι τα εξής::

- Η συνολική κατανάλωση ενέργειας για τα τρία διυλιστήρια μειώθηκε κατά 2,3% (σταθμισμένος μέσος όρος) κατά το πρώτο έτος εφαρμογής.  Η τάση αυτή αναμένεται να διατηρηθεί και το 2023.

- Οι ενεργειακοί έλεγχοι του συστήματος για κάθε διυλιστήριο συντάχθηκαν σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου ISO (Energy Reviews).

- Όλα τα αρχεία που σχετίζονται με την Ενεργειακή Παρακολούθηση ενημερώνονται τακτικά για κάθε μονάδα σε κάθε ένα από τα διυλιστήρια (θερμική ενέργεια, καθώς και ηλεκτρική ενέργεια) σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα.

- Ο ετήσιος έλεγχος του συστήματος συντάχθηκε και υπογράφηκε από τη διοίκηση (Management Review).

- Για κάθε πρωτοβουλία εξοικονόμησης ενέργειας εφαρμόζεται ανάλυση κόστους κύκλου ζωής (LCCA), λαμβάνοντας υπόψη το όφελος που προκύπτει από την πρόσθετη μείωση του ετήσιου κόστους αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO2.

Για την Εγχώρια Εμπορία Καυσίμων, το σύστημα βρίσκεται στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, τα μετρήσιμα αποτελέσματα αξιολογούνται. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής και λειτουργίας του Συστήματος Ενεργειακής Διαχείρισης μέχρι σήμερα είναι:

1.            Ενημερώθηκε το σύνολο των παρακολουθούμενων αρχείων για κάθε εγκατάσταση

2.            Τα σχέδια δράσης εκτελούνται σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα (αντικατάσταση ενεργοβόρου εξοπλισμού, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στοιχείων, εγκατάσταση μετρητών ενέργειας, παρακολούθηση ενεργειακών δεδομένων μέσω ψηφιακής πλατφόρμας κ.λπ.)

3.            Ο ετήσιος έλεγχος του Συστήματος συντάχθηκε και υπογράφηκε από τη διοίκηση (Management Review)

 

Tα βασικά οφέλη από την εγκατάσταση και εφαρμογή του Συστήματος Διαχείρισης της Ενέργειας είναι τα ακόλουθα:

  1. Παρακολούθηση της κατανάλωσης σε σχέση με καθορισμένες ενεργειακές γραμμές βάσης ανά μονάδα σε κάθε εγκατάσταση και χρήση (Energy baseline)
  2. Παρακολούθηση και σύνταξη σχεδίων εξοικονόμησης ενέργειας με βάση τη μεθοδολογία Life Cycle Cost Analysis (LCCA)
  3. Άμεση εξοικονόμηση ενέργειας από την υλοποίηση των σχεδίων και των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας. 
  4. Μείωση λειτουργικού κόστους και κόστους παραγωγής λόγω: α) της δέσμευσης για συμμόρφωση με το μηδενικό στόχο (κατανάλωση ενέργειας ίση ή μικρότερη σε σχέση με το προηγούμενο έτος με όρους baseline) και β) την υλοποίηση δράσεων εξοικονόμησης.
  5. Μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (scope 1 & 2).
  6. Βελτίωση ενεργειακού και συνεπώς περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
  7. Βελτίωση της εικόνας της εταιρείας ως προς την πιστοποίηση από εξωτερικό φορέα του Συστήματος Διαχείρισης Ενέργειας.
  8. Βελτίωση ενεργειακής και περιβαλλοντικής συνείδησης του προσωπικού.

Πέραν των ανωτέρω η πιστοποίηση με βάση ένα ιδιαίτερα απαιτητικό πρότυπο όπως είναι το ISO 50001, συνεισφέρει στην αναγνώριση της εταιρείας ως μία από τις λίγες εταιρείες αντίστοιχου μεγέθους και πολυπλοκότητας σε διεθνές επίπεδο που επιδεικνύει συμμόρφωση με εθελοντικά διεθνή πρότυπα που σχετίζονται με τη διαχείριση ενέργειας.