ΙΔΡΥΜΑ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Η Πρωτοβουλία αποτελεί μία προσπάθεια ενός ιδιωτικού φορέα πολιτισμού, του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας (ΙΜΜΑ), για ελεύθερη (δωρεάν) πρόσβαση στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών και σχολικών μονάδων στο απαιτητικό γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας σε συνεργασία με δημόσιους φορείς εκπαίδευσης. Στόχος της Πρωτοβουλίας ορίζεται η δημιουργική προσέγγιση της Ιστορίας από την προσχολική μέχρι και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με έμφαση στο παράδειγμα της ιστορίας του 1821. Η θεματική των επιμορφωτικών σεμιναρίων στοχεύει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων της ζωής (life skills) και των ήπιων δεξιοτήτων (soft skills) που αποτελούν τις σύγχρονες δεξιότητες μάθησης του 21ου αιώνα. Με έμφαση στις δεξιότητες για Κριτική Σκέψη, Δημιουργικότητα, Συνεργασία και Επικοινωνία αλλά και στις Κοινωνικές Δεξιότητες, η παρουσίαση της ιστορίας ως ένα ελκυστικό αντικείμενο, που παρέχει γνώση και ψυχαγωγία στους μαθητές μέσα από βιωματικές δράσεις, αποτελεί βασικό προσανατολισμό του Μουσείου για να επιτευχθεί η καλλιέργεια του ιστορικού γραμματισμού στα παιδιά.

Τα δωρεάν επιμορφωτικά σεμινάρια απευθύνονται σε όλους τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες της Ελλάδας.

Τα σεμινάρια επιμόρφωσης πραγματοποιήθηκαν στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 2021. Κάθε επιμόρφωση είχε διάρκεια 3 ωρών.

Τα επιμορφωτικά σεμινάρια σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δράσεων του Μουσείου για το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 και με αφορμή την έκδοση του επετειακού ημερολογίου του ΙΜΜΑ, με θέμα τα επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία του 19ου αιώνα που λειτούργησε και ως δευτερογενής ιστορική πηγή για τον εκπαιδευτικό. Αφορμή αποτέλεσε η αρχική πρόσκληση των Συντονιστών Εκπαιδευτικού Έργου των Περιφερειακών Κέντρων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Νομού Θεσσαλονίκης προς το Μουσείο για συνδιοργάνωση εκπαιδευτικών ημερίδων στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και στη συνέχεια, με πρωτοβουλία του Μουσείου επεκτάθηκε η συνεργασία και με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς φορείς. Τα επιμορφωτικά σεμινάρια αναπτύχθηκαν στον άξονα της διά βίου μάθησης με γνώμονα τη συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη για επαγγελματική και προσωπική εξέλιξη των εκπαιδευτικών και συμπληρωματικά ως προς τις δράσεις των σχολείων στο πλαίσιο των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων. Η εξ αποστάσεως διεξαγωγή των σεμιναρίων επιλέχθηκε λόγω των συνθηκών που επιβλήθηκαν από την πανδημία COVID-19 αλλά και της επιθυμίας του ΙΜΜΑ να διευρύνει το κοινό του και να απευθυνθεί ακόμη και στα πιο απομακρυσμένα σχολεία της Ελλάδας, ενθαρρύνοντας την αυτομάθηση (self-directed learning) των εκπαιδευτικών που συνιστά έναν πιο συμμετοχικό τρόπο επιμόρφωσης. Οι συμμετέχοντες/-ουσες, κατόπιν σχετικής δήλωσης στο Γραφείο Εκπαίδευσης της σχολικής μονάδας τους, συμμετείχαν διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom στο επιμορφωτικό σεμινάριο, όπου μετά την παρακολούθηση των εισηγήσεων ακολουθούσαν και σύντομα workshops με συζήτηση και προτεινόμενη μεθοδολογία, διαθεματικές δραστηριότητες και φύλλα εργασίας προς αξιοποίηση στην τάξη. Κάθε συνάντηση είχε ως τελικό στάδιο την ανατροφοδότηση και τα συμπεράσματα, τις προτάσεις και την προφορική αξιολόγηση του σεμιναρίου από τους συμμετέχοντες. Η καινοτομία της δράσης έγκειται α) στον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα της πρωτοβουλίας επιμόρφωσης εκατοντάδων εκπαιδευτικών από τον ιδιωτικό φορέα πολιτισμού, β) στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και τη μεθοδολογία με τη συμβολή της διεπιστημονικής επιτροπής του ΙΜΜΑ, γ) στην αξιοποίηση, για πρώτη φορά, της επετειακής έκδοσης του ημερολογίου ενός ιστορικού μουσείου ως εκπαιδευτικό εργαλείο και παράλληλα σημείο αναφοράς στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης και δ) στον προπαρασκευαστικό χαρακτήρα της επιμόρφωσης για την προαιρετική συμμετοχή της σχολικής τάξης στο αντίστοιχο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου «Αναζητώντας την κληρονομιά του Εικοσιένα/ ‘21 στη Μακεδονία του 19ου αιώνα» που τελείται υπό την αιγίδα της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας, το ΙΜΜΑ συνεργάστηκε με το 1ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Κεντρικής Μακεδονίας, το 4ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Κεντρικής Μακεδονίας, το ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Θεσσαλίας, τα Γραφεία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης, τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, το 1ο Π.Ε.Κ.Ε.Σ. Κ. Μακεδονίας, καθώς και με το 2ο Πρότυπο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης - «Λευκός Πύργος».

Η οργάνωση και διεξαγωγή των επιμορφωτικών σεμιναρίων πραγματοποιήθηκε από την Επιστημονική Ομάδα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα. Συγκεκριμένα, Επιστημονική Υπεύθυνη του εκπαιδευτικού προγράμματος και των επιμορφωτικών δράσεων είναι η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Διευθύντρια του Κέντρου Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΙΤ) του ΙΜΜΑ,  κ. Σταυρούλα Μαυρογένη, και Υπεύθυνη Συντονισμού, η Ιστορικός Τέχνης και Διευθύντρια του ΙΜΜΑ, κ. Φανή Τσατσάια. Η τεκμηρίωση ανήκει στον Ιστορικό και Επιστημονικό Συνεργάτη του ΙΜΜΑ, Δρ. Κωνσταντίνο Παπανικολάου και ο σχεδιασμός του εκπαιδευτικού υλικού στην Εκπαιδευτικό – Συγγραφέα, κ. Κατερίνα Τζαβάρα, από τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα του ΙΜΜΑ.

Τα επιμορφωτικά σεμινάρια πραγματοποιήθηκαν διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom σε απογευματινές ώρες, μετά το πέρας του διδακτικού ωραρίου των εκαιδευτικών.

Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, σε ποσοστό 42%, συμμετείχε στα τρία επιμορφωτικά σεμινάρια που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της συνεργασίας με το 1ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Κεντρικής Μακεδονίας. Ακολουθεί το ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Θεσσαλίας με τη συμμετοχή 200 εκπαιδευτικών και η συνεργασία με το Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης στο οποίο πήραν μέρος 150 εκπαιδευτικοί. Τα επιμορφωτικά σεμινάρια, σε συνεργασία με το 1ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. και το 2ο Πρότυπο Γ.Ε.Λ. Θεσσαλονίκης - «Λευκός Πύργος» όπως και το 4ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Κεντρικής Μακεδονίας παρακολούθησαν 100 εκπαιδευτικοί αντιστοίχως. Τέλος, στο επιμορφωτικό σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 18ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης με τίτλο: «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ως παράδειγμα καλών πρακτικών στη διδακτική της Ιστορίας στο σύγχρονο σχολείο», το οποίο λειτούργησε και ως απολογιστική δράση, πήραν μέρος 35 εκπαιδευτικοί.

Τα οφέλη για τον οργανισμό ποικίλουν και αφορούν τη διασύνδεση των εκπαιδευτικών δράσεων με την κοινωνία και την αξία της συμπερίληψης των εκπαιδευτικών και των μαθητών από διάφορα πολιτισμικά περιβάλλοντα (γλώσσα, θρησκεία, κοινωνικό-πολιτιστικό περιβάλλον). Σημαντική ήταν και η αύξηση, της τάξης του 20% στη συμμετοχή των σχολείων της Μακεδονίας και Θεσσαλίας στο εκπαιδευτικό διαδικτυακό πρόγραμμα «Αναζητώντας την κληρονομιά του ‘21 στη Μακεδονία του 19ου αιώνα». Η ελεύθερη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα διδακτικής της Ιστορίας στο σχολείο συνεχίζεται και το 2022 και θα εμπλουτιστεί με το αφιέρωμα του Μουσείου στην επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή όπως ξεκίνησε με την πολυτελή έκδοση του ετήσιου Ημερολογίου του ΙΜΜΑ: «Μακεδονία: Η νέα Πατρίδα».