Περιφέρεια Θεσσαλίας

Το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο στα Βαλκάνια, υλοποιήθηκε από την Περιφέρεια Θεσσαλίας στη Λίμνη Κάρλα. Πρόκειται για ένα έργο περιφερειακής ανάπτυξης και εθνικής σημασίας με πολλαπλές θετικές επιπτώσεις στην περιοχή της Λίμνης, στη Θεσσαλία και στην ευρύτερη ανάπτυξη.

Το συνολικό αντικείμενο του έργου ανέρχεται σε 245.000.000 €.

Σε όλους τους πολίτες της περιοχής αλλά και όλης της Ελλάδας και όχι μόνο, καθώς αποτελεί πόλο τουριστικής, επιστημονικής, εκπαιδευτικής έλξης.

Το μεγάλο έργο «Επαναδημιουργία λ. Κάρλας» άρχισε να υλοποιείται από το Σεπτέμβριο του 1999 και εντάχθηκε αρχικά στο  Γ΄ ΚΠΣ 2000-2006 και μετά ως έργο γέφυρα στο ΕΣΠΑ 2007-2013. Για το έργο του ΠΑΑ η πράξη συνεχίστηκε και στο νέο ΕΣΠΑ 2014-2020.

Για την υλοποίηση του έργου "Επαναδημιουργία λίμνης Κάρλας" ολοκληρώθηκαν τα παρακάτω έργα:

1. «Ταμιευτήρας Κάρλας και συναφή έργα»
2. «Κατασκευή των απαιτούμενων έργων τροφοδοσίας της λίμνης Κάρλας από τον π. Πηνειό»
3. «Κατασκευή έργων ανάδειξης περιβάλλοντος λίμνης Κάρλας»
4. «Κατασκευή συμπληρωματικών αντιπλημμυρικών έργων και έργων ορεινής υδρονομίας στη λεκάνη της λίμνης Κάρλας»

5.«Κατασκευή έργων ενίσχυσης της ύδρευσης της μείζονος περιοχής   Βόλου,  Α΄ Φάση»

6. «Κατασκευή υπολειπομένων εργασιών έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας, Α΄ Φάση»

7. «Κατασκευή υπολειπομένων αντιπλημμυρικών έργων στη λεκάνη λίμνης Κάρλας»

8. «Μέσα ερμηνείας έργων ανάδειξης περιβάλλοντος λ. Κάρλας»

9. «Δημοσιότητα του έργου Επαναδημουργίας λίμνης Κάρλας»

10. «Κατασκευή υπολειπομένων εργασιών έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας, Β΄ Φάση»

11. «Κατασκευή έργων μεταφοράς και διανομής νερού λίμνης Κάρλας, Α΄ Φάση» για την άρδευση 22.100 στρεμμάτων της περιοχής, με ανάγκες σε νερό 11,05 εκ. m3.

Επίσης έχουν εκτελεσθεί τα παρακάτω έργα από Εθνικούς Πόρους συνολικής  δαπάνης περίπου 2.700.000,00 ευρώ.

1. «Καθαρισμός τάφρων 7Τ – 2Τ και συμπληρωματικά έργα επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας»

2. «Αποκατάσταση βλαβών, βελτίωση και συντήρηση του αντλιοστασίου κόμβου Πέτρας της λίμνης Κάρλας»

3. «Συντήρηση – Αποκατάσταση και λειτουργία των αντλιοστασίων Πηνειού, κόμβου Πέτρας και Καναλίων της λίμνης Κάρλας»

4. «Συντήρηση αντλιοστασίων και λοιπών εγκαταστάσεων Επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας»

5. «Συντήρηση και καθαρισμός τάφρων τροφοδοσίας λίμνης Κάρλας»

6. «Φύλαξη εγκαταστάσεων και Δομών της λίμνης Κάρλας» (δύο συμβάσεις για τα έτη 2016 και 2017)

Κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου υπήρξε πολύ καλή συνεργασία με τις αρμόδιες Εφορείες Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού καθώς και το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με όλους του Δήμους που εμπλέκονται στην περιοχή του έργου, με τον Φορέα Διαχείρισης της Περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας - Μαυροβουνίου - Κεφαλόβρυσου - Βελεστίνου (Π.Ο.Κα.Μα.ΚεΒε.), καθώς και όλους τους τοπικούς φορείς διαχείρισης του νερού (ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ κ.λ.π)

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 

Τα σημαντικότερα αναμενόμενα οφέλη από το έργο αυτό είναι:

Η ενίσχυση της ύδρευσης της μείζονος περιοχής του Βόλου με καλής ποιότητας υπόγειο νερό. Η υποκατάσταση της χρήσης υπογείων νερών της περιοχής για άρδευση με νερά της Λίμνης Κάρλας δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησης μέρους των νερών αυτών, με τη διάνοιξη νέων υδρογεωτρήσεων, για την ύδρευση του Πολεοδομικού Συγκροτήματος του Βόλου, το οποίο σήμερα αντιμετωπίζει έλλειμμα νερού καλής ποιότητας (η μείζονα περιοχή Βόλου είναι αναγκασμένη για να ικανοποιήσει τις ανάγκες της να χρησιμοποιεί και νερά βεβαρημένα με χλωριόντα).
Η μερική αποκατάσταση του (προϋπάρχοντος της αποξήρανσης) οικοσυστήματος, με την επαναδημιουργία της λίμνης και τη δημιουργία των προβλεπόμενων υγροτόπων και φυτικών οικοσυστημάτων γύρω από αυτήν.
Η ανάκαμψη της στάθμης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, με τη μείωση των απολήψεων, που θα επιτευχθεί με υποκατάσταση της χρήσης υπογείων νερών για άρδευση με νερά της δημιουργούμενης λίμνης.
Η ελαχιστοποίηση της συμβολής των απορροών της λεκάνης της Κάρλας στη ρύπανση του Παγασητικού κόλπου, με τη συγκέντρωση των απορροών στη λίμνη. Μετά τη δημιουργία της λίμνης, χρήση της σήραγγας Κάρλας για την απομάκρυνση των νερών της λεκάνης Κάρλας προς τον Παγασητικό κόλπο θα γίνεται μόνο στην περίπτωση έντονων πλημμυρών ή πλημμυρών μεγάλης χρονικής διάρκειας, όταν πλέον είναι αδύνατη η αντιπλημμυρική λειτουργία της τεχνητής λίμνης.
Η βαθμιαία βελτίωση της ποιότητας και η αύξηση της αξιοποιήσιμης ποσότητας των επιφανειακών νερών, μέσω της κατασκευής του ταμιευτήρα και του καθαρισμού των στραγγισμάτων από την άρδευση των καλλιεργειών με φυσικές διαδικασίες (υγρότοπος καθαρισμού στραγγιδίων).
Η βελτίωση της ποιότητας των εδαφών. Με το προτεινόμενο έργο επιτυγχάνεται η βελτίωση των φυσικών και των χημικών ιδιοτήτων των εδαφών της μείζονος περιοχής. Συγκεκριμένα: Με τη συγκέντρωση στη δημιουργούμενη λίμνη των απορροών της κλειστής λεκάνης Κάρλας εξασφαλίζεται η αντιπλημμυρική προστασία των πεδινών περιοχών και οι συνθήκες καλής στράγγισης των εδαφών, γεγονός που θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας των εδαφών. Με τη μείωση των αντλήσεων του υπόγειου νερού αναμένεται σταδιακή απάλειψη των αιτίων των ρωγματώσεων και των καθιζήσεων που παρατηρούνται σήμερα λόγω των αυξημένων αντλήσεων σε όλα τα εδάφη της περιοχής. Με τη διάθεση επαρκών ποσοτήτων καλής ποιότητας επιφανειακού νερού για την άρδευση (νερά μικρής αλατότητας και αλκαλικότητας) και την εξαφάλιση καλών συνθηκών στράγγισης της περιοχής επιτυγχάνεται η αποκατάσταση της παθογένειας των εδαφών που παρατηρείται σήμερα στην περιοχή γύρω από τη δημιουργούμενη λίμνη (εδάφη αλατούχα και κατά τόπους αλκαλιωμένα).
Η περιβαλλοντική αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής, της χλωρίδας και της πανίδας. Με την υποστήριξη της άγριας ζωής και ιδιαίτερα της ορνιθοπανίδας μεταναστευτικών πτηνών.
Η αποτελεσματική αντιπλημμυρική θωράκιση της ευρύτερης περιοχής με δεδομένο ότι βρίσκεται υψομετρικά στο χαμηλότερο σημείο του Θεσσαλικού κάμπου.
Η υποστήριξη του εποικισμού (μόνιμου και εποχιακού) της περιοχής. Το έργο θα συμβάλλει στην αναστροφή της πληθυσμιακής συρρίκνωσης της περιοχής και στην προσέλκυση επισκεπτών με τη δημιουργία έργων οικοτουρισμού και αναψυχής.
Η δημιουργία υποδομών και ευνοϊκών συνθηκών για την πραγματοποίηση νέων, συμβατών με τη βιώσιμη ανάπτυξη, δραστηριοτήτων και απασχόλησης (αλιεία, οικοτουρισμός).
Η αναμενόμενη αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής (χαμηλότερες θερμοκρασίες το καλοκαίρι υψηλότερες το χειμώνα)
Η αναβάθμιση της αισθητικής του τοπίου.

Ήδη τα οφέλη του έργου είναι εμφανή.

Υπάρχει αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής και αυτό λειτουργεί θετικά και στις οικονομικές δραστηριότητες των κατοίκων της περιοχής.
Επίσης έχει λειτουργήσει και ο αντιπλημμυρικός χαρακτήρας των έργων.

Λόγω του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής τα ακραία φαινόμενα εμφανίζονται πλέον με μεγαλύτερη συχνότητα (π. χ. έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες Μαϊος του 2016, Ιανουάριος του 1017). Τα αντιπλημμυρικά έργα βοήθησαν στην μείωση των επιπτώσεων στην περιοχή  (καλλιέργειες, έργα υποδομών κ.λ.π) και κατά συνέπεια και στην οικονομική επιβάρυνση των κατοίκων αλλά και της Περιφέρειας (αποκατάσταση υποδομών, αποζημιώσεις κ.λπ)

Λόγω του εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα έχουν μειωθεί τα ρήγματα του εδάφους στην περιοχή με αποτέλεσμα την καλύτερη απόδοση των καλλιεργειών.

Ο Φορέας Διαχείρισης Περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας-Μαυροβουνίου-Κεφαλόβρυσου-Βελεστίνου εφαρμόζει ένα γενικό πρόγραμμα καταγραφής ειδών ορνιθοπανίδας, με αντικείμενο την τακτική απογραφή των ειδών οριοθέτησης που εμφανίζονται στην περιοχή. Το πρόγραμμα υλοποιείται σε μηνιαία βάση, τα αποτελέσματά του αρχειοθετούνται και είναι στη διάθεση των αρμόδιων Υπηρεσιών και φορέων  Η καταμέτρηση έδειξε ότι ο ταμιευτήρας, εμφανίζει σημαντική ποικιλότητα τόσο σε παρυδάτια και υδρόβια πουλιά, όσο και σε αρπακτικά.
Η  Πανελλαδική Απογραφή Πελεκάνων 2016 κατέδειξε ότι η περιοχή της Κάρλας έχει αναδειχθεί μεγάλης σημασίας μιας και αποτελεί την πιο πρόσφατη εγκαθιδρυμένη αποικία του Αργυροπελεκάνου. Ο υγρότοπος της Κάρλας φιλοξενεί περίπου 689 άτομα αργυροπελεκάνων (Pelecanuscrispus) και 236 άτομα ροδοπελακάνους (Pelecanusonocrotalus) καθιστώντας τον μία από τις 5 σημαντικότερες αποικίες στην Ελλάδα.

Στην Κάρλα έχουν επιστρέψει 181 είδη πουλιών μαζί με 13 νέα είδη ψαριών αποδεικνύει ότι το πολυσύνθετο αυτό έργο (περιβαλλοντικό, αρδευτικό, υδρευτικό, πολιτιστικό, τουριστικό) είναι πραγματικά έργο ζωής για την περιοχή.