Πυλώνας ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Διασφάλιση Kοινωνικής Συνοχής

PRAKSIS

Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων Αθήνας στο πλαίσιο του Προγράμματος "Συν στο Πλην"

Το πρόγραμμα «Συν στο Πλην» είναι μία πρωτοποριακή και μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα πρωτοβουλία, σχεδιασμένη από κοινού από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και την PRAKSIS και αποτελεί μία προσπάθεια αντιμετώπισης των οξύτατων κοινωνικών και οικονομικών δυσκολιών που πλήττουν μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας. Έχει διπλή αποστολή προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη στέγης, μέσω της πρόληψης και της παρέμβασης.

  • Η πρόληψη επιτυγχάνεται μέσα από το πρόγραμμα της Κοινωνικής Κατοικίας (Αθήνα – Θεσσαλονίκη), το οποίο αποσκοπεί στην πρόληψη στέγης σε μηνιαία βάση για ελληνικές οικογένειες με ανήλικα παιδιά, που έχουν πληγεί από τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης, βοηθώντας τις να επιστρέψουν σε ένα επίπεδο ανεξαρτησίας, αξιοπρέπειας και λειτουργικότητας όπως και πριν από την κρίση.

 

  • Η παρέμβαση επιτυγχάνεται μέσω των Κέντρων Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη, τα οποία προσφέρουν ανακούφιση και υποστήριξη στον άστεγο πληθυσμό. Η λειτουργία των Κέντρων Ημέρας συμβάλλει στη φροντίδα μιας ιδιαίτερα ευάλωτης πληθυσμιακής ομάδας, η οποία βιώνει έντονα και με πολύ σκληρό τρόπο, τις επιπτώσεις της κρίσης σε καθημερινή βάση. Οι υπηρεσίες που προσφέρονται αφορούν στην εξυπηρέτηση βασικών αναγκών προσωπικής υγιεινής, κοινωνικής φροντίδας και πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για τις οποίες δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στις αντίστοιχες περιοχές.

Απώτερος στόχος είναι η βελτίωση των καθημερινών συνθηκών διαβίωσης των ωφελουμένων, καθώς και η καταγραφή των πληθυσμών αυτών, η χρήση δικτύου και παραπομπών, με σκοπό τη μέγιστη δυνατή βοήθεια και την αξιοποίηση του υπάρχοντος κοινωνικό-προνοιακού συστήματος. Είναι ένα πρόγραμμα παρέμβασης και αντιμετώπισης της κατάστασης κρίσεως στην κοινότητα τόσο μέσα από τα κέντρα ημέρας όσο και με εφαλτήριο αυτά από συντονισμένες δράσεις ομάδας υποστήριξης στο δρόμο.

Στα Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων της PRAKSIS μπορεί να εξυπηρετηθεί οποιοσδήποτε άνθρωπος ή οικογένεια βιώνει συνθήκες έλλειψης στέγης, ανεξαρτήτως φύλου, χρώματος, εθνικότητας, φυλής, πολιτικής, θρησκευτικής κατεύθυνσης και σεξουαλικού προσανατολισμού. Το φαινόμενο της έλλειψης στέγης αναφέρεται σε συνάνθρωπους μας που κοιμούνται στο δρόμο χωρίς στέγη ή περιστασιακά σε ξενώνα αστέγων, όσων ζουν στην αναμονή της αναγκαστικής έξωσης η κατάσχεσης ιδιόκτητης κατοικίας, όσων ζουν σε επισφαλείς κατοικίες ή σε εγκαταλελειμμένα κτίρια ακατάλληλα για κατοίκηση, όσων δεν έχουν πλέον ρεύμα, νερό ή τις βασικές συνθήκες διαβίωσης σπίτι τους, όσων μένουν στα αυτοκίνητά τους και όσων φιλοξενούνται προσωρινώς σε φιλικά σπίτια.

Τα Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων σε Αθήνα και Πειραιά λειτουργούν από το Μάιο του 2012. Το Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων της Θεσσαλονίκης λειτουργεί από τον Απρίλιο του 2014.

Τα Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων είναι στελεχωμένα με κοινωνικούς επιστήμονες οι οποίοι αναλαμβάνουν την πρώτη υποδοχή των ωφελούμενων με στόχο την εξατομικευμένη διάγνωση του καθενός και την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτησή του. Εντός της δομής, λειτουργεί ιατρείο πρωτοβάθμιας περίθαλψης και φαρμακευτικής κάλυψης παρέχοντας πρώτες βοήθειες και παραπέμποντας τις ανάγκες των αστέγων που επισκέπτονται το ιατρείο σε άλλα νοσοκομεία ή κοινωνικές υπηρεσίες. Επιπλέον, στο πλαίσιο της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, λειτουργεί πρόγραμμα άμεσης επιτηρούμενης θεραπείας σε οροθετικούς (Directly Observed Treatment). Η παροχή ιατρικών υπηρεσιών αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι του κέντρου, δεδομένου ότι η διαβίωση στο δρόμο έχει ως αποτέλεσμα το 60% των επισκεπτών να χρήζει ιατρικής βοήθειας. Δεδομένης της ολιστικής προσέγγισης που εφαρμόζεται στο πρόγραμμα, εκτός των ιατρικών παρεμβάσεων στους επισκέπτες παρέχεται ψυχοκοινωνική υποστήριξη, εργασιακή συμβουλευτική ενώ, παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα για καθαρισμό ρούχων, μπάνιο, προμήθεια ρούχων από την ιματιοθήκη και χρήση του χώρου για ένα καφέ.

Σημαντικό κομμάτι στα Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων αποτελούν οι ομάδες δρόμου (streetwork). Οι ομάδες δρόμου έχουν ως σκοπό την καταγραφή του άστεγου πληθυσμού, την παροχή πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας σε όσους έχουν ανάγκη, την ενημέρωση και προσέλκυση αστέγων στα κέντρα ημέρας, ή ακόμα και την παροχή επιτόπιων υπηρεσιών. Στο πλαίσιο της εργασιακής συμβουλευτικής, η οποία αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις υπηρεσίες των Κέντρων Ημέρας, δίνεται καθοδήγηση και κατευθύνσεις για την πιθανή αποκατάσταση και επανένταξη του άστεγου πληθυσμού στην αγορά εργασίας.

Μέσα από τη λειτουργία των Κέντρων Ημέρας παρατηρήθηκε η ανάγκη όσον αφορά στις ψυχαγωγικές αλλά και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν χώροι απασχόλησης και αναψυχής για μικρούς και μεγάλους με την έμπρακτη υποστήριξη εθελοντών. Αυτή τη στιγμή, στα Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων λειτουργούν παιδική γωνιά (για τα παιδιά των εξυπηρετούμενων οικογενειών), αίθουσα εκμάθησης ελληνικών, δανειστική βιβλιοθήκη, κινηματογραφική λέσχη καθώς και κομμωτήριο. Η Δανειστική βιβλιοθήκη παρέχει άμεση πρόσβαση στη γνώση, τόσο στα παιδιά όσο και στις οικογένειες του προγράμματος. Η βιβλιοθήκη λειτουργεί από το Μάιο του 2014 με την αποκλειστική υποστήριξη εθελοντών. Φιλοξενεί πάνω από 1.700 τίτλους βιβλίων όλων των κατηγοριών και των γλωσσών. Όσον αφορά την Παιδική Γωνία τα παιδιά των εξυπηρετούμενων οικογενειών μπορούν να απασχοληθούν δημιουργικά στο χώρο, παίζοντας με παιχνίδια ή ζωγραφίζοντας, αλλά κυρίως περνώντας χρόνο μεταξύ τους σε ένα περιβάλλον φιλικό και άριστα διαμορφωμένο βάσει των αναγκών τους. Η κινηματογραφική λέσχη λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2013 σε εβδομαδιαία βάση. Κάθε Κυριακή, προσφέρεται η δυνατότητα στους εξυπηρετούμενους του κέντρου να προτείνουν την ταινία της αρεσκείας τους την οποία, στη συνέχεια, παρακολουθούν μαζί με τους άλλους, έχοντας στο τέλος τη δυνατότητα να συζητήσουν τις εντυπώσεις τους. Το κομμωτήριο λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 2014, δίνοντας τη δυνατότητα στους εξυπηρετούμενους να έχουν μια προσωπική φροντίδα που αν και απαραίτητη για όλους, για κάποιους πλέον αποτελεί πολυτέλεια. Η επίσκεψη των ωφελούμενων για τις παραπάνω υπηρεσίες γίνεται μετά από προγραμματισμένο ραντεβού.

Η PRAKSIS υλοποιεί το παραπάνω πρόγραμμα, με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Η βιωσιμότητα και η επέκταση του προγράμματος έχει στηριχτεί από ένα πλήθος υποστηρικτών εταιρειών και ιδιωτών που συμβάλλουν στην προσπάθεια αυτή.

Το ανθρώπινο δυναμικό που συμμετέχει στη δράση αποτελείται από Συντονιστή, Διοικητικούς, Κοινωνικούς Επιστήμονες, Ιατρό & Νοσηλευτές, Βοηθητικό Προσωπικό και Οδηγό. Στη δράση αυτή συμμετέχει πληθώρα εθελοντών.

Η παρέμβαση υλοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής (Αθήνα - Πειραιάς) και στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Από το Μάιο του 2012 έως και το Νοέμβριο του 2014, στα τρία (3) Κέντρα Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά εκατόν δεκαπέντε χιλιάδες και εννιακόσιες τρεις (115.903) επισκέψεις. Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε από εξωτερικό φορέα και βάση αυτής της αξιολόγησης προκύπτουν, για τα έτη 2012-2014, τα εξής στοιχεία:

• 14.143 συνεδρίες στην Κοινωνική Υπηρεσία.
• 9.101 επισκέψεις στο Ιατρείο και πράξεις ιατρικής φροντίδας.
• 3.269 παραπομπές σε νοσοκομεία και άλλες υπηρεσίες.
• 1.308 συνεδρίες εργασιακής υποστήριξης.
• 56.964 επισκέψεις για χρήση εκαταστάσεων πλυντηρίων και λουτρού.

Σύμφωνα με την πρόσφατη αξιολόγηση, η λειτουργία των Κέντρων Ημέρας μπορεί να θεωρηθεί ως η πρώτη και μία από τις λίγες αξιόπιστες πηγές δεδομένων σε αυτή την ομάδα του πληθυσμού στην Αθήνα και τον Πειραιά. Επίσης, το 25% του πληθυσμού του αστέγων της Αττικής, εκτιμάται ότι εξυπηρετείται από τα Κέντρα Ημέρας του προγράμματος.

O αντίκτυπος των Κέντρων Ημέρας στην οικονομία είναι σημαντικός, καθώς μειώνουν το φόρτο εργασίας άλλων δημόσιων υπηρεσιών που σχετίζονται με την αστεγία, προσφέροντας σημαντικά οφέλη για την οικονομία. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι τα συνολικά χρηματικά οφέλη για την οικονομία όσον αφορά σε ιατρικές υπηρεσίες και νοσοκομειακή νοσηλεία, φάρμακα, υπηρεσίες ψυχικής υγείας αλλά και υπηρεσίες του συστήματος δικαιοσύνης ανέρχονται σε 1,3 εκατομύρια ευρώ.