Ινστιτούτο Prolepsis

Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η εκπαίδευση των μαθητών δημοτικών σχολείων στην υγιεινή διατροφή. Συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο Prolepsis ανέλαβε έπειτα από διαγωνισμό το έργο της εκπαίδευσης μαθητών δημοτικών σχολείων στην υγιεινή διατροφή, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος προώθησης  φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία. Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας πραγματοποιήθηκαν 3.163 διαλέξεις σε δημοτικά σχολεία σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Κρήτη (Ηράκλειο και Ρέθυμνο), με τίτλο «Μαθαίνω για τα φρούτα, τα λαχανικά και το γάλα».

Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του περιεχομένου των διαλέξεων πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Prolepsis, ενώ οι διαλέξεις υλοποιήθηκαν από συνεργαζόμενους διαιτολόγους – διατροφολόγους που επιλέχθηκαν και εκπαιδεύτηκαν από το Ινστιτούτο για τον σκοπό αυτό. 

Η πρωτοβουλία απευθύνεται σε μαθητές δημοτικών σχολείων. Συνολικά τις διαλέξεις παρακολούθησαν 150.000 μαθητές σε 822 σχολεία.

Η δράση / το εκπαιδευτικό έργο υλοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα 6/5/2019 - 13/6/2019.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το έτος 2030, ένας στους δύο Ευρωπαίους θα έχουν σωματικό βάρος πέραν των φυσιολογικών ορίων. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην παιδική παχυσαρκία, η Ελλάδα κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο με το 44% των αγοριών και το 38% των κοριτσιών, ηλικίας 5-17 ετών, να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2013. Η αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας αποτελεί κύρια προτεραιότητα για τους φορείς δημόσιας υγείας με την προώθηση υγιεινών διατροφικών συνήθειών και καθημερινής σωματικής δραστηριότητας να αποτελούν βασικούς τομείς δράσης. Αυτόν τον σκοπό εξυπηρετεί και το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα προώθησης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία με στόχο στη λήξη του να έχει αυξηθεί το μερίδιο των οπωροκηπευτικών και του γάλακτος στο διαιτολόγιο των παιδιών.

Πιο αναλυτικά, οι διαλέξεις που πραγματοποιήθηκαν από το Ινστιτούτο Prolepsis στο πλαίσιο της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας αποτελούν εκπαιδευτικό μέτρο στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος.

Η μεθοδολογία που εφαρμόστηκε συνοψίζεται στα παρακάτω στάδια:  

Ανάπτυξη παρουσιάσεων: Οι παρουσιάσεις αναπτύχθηκαν από την επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Prolepsis. Αξιοποιήθηκαν βιβλιογραφικές πηγές, όπως ο Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για βρέφη, παιδιά και εφήβους (http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=entypo-yliko-%20paidia) που έχει αναπτυχθεί από το Ινστιτούτο Prolepsis, καθώς και χρήσιμοι οδηγοί και συστάσεις διεθνών Οργανισμών όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, κ.ά. Επίσης, αξιοποιήθηκε η τεχνογνωσία του Ινστιτούτου από τον σχεδιασμό δράσεων προώθησης υγιεινής διατροφής απευθυνόμενων σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες (παρουσιάσεις σε σχολεία, σε μαθητές και γονείς) στο πλαίσιο του Προγράμματος Σίτισης και Προώθησης Υγιεινής Διατροφής – ΔΙΑΤΡΟΦΗ (diatrofi.prolepsis.gr) που υλοποιεί από το 2012 σε σχολεία ευπαθών περιοχών της Ελλάδας. Οι θεματικές ενότητες που καλύφθηκαν στο πλαίσιο των διαδραστικών διαλέξεων είναι: ο ρόλος της διατροφής στην παιδική ηλικία, γενικές διατροφικές συστάσεις για παιδιά, φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και σχέση με υγεία, σωματική δραστηριότητα στην παιδική ηλικία. Η εκπαίδευση περιλάμβανε τόσο τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού όσο και την εξοικείωση με πραγματικά φρούτα και λαχανικά. Η αξιολόγηση των διαλέξεων έλαβε χώρα μέσω συμπλήρωσης ερωτηματολογίων από τους συνεργαζόμενους διαιτολόγους -διατροφολόγους.

Εκπαίδευση διαιτολόγων- διατροφολόγων: Συνολικά προσκλήθηκαν και ενημερώθηκαν για την πιθανή συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ≈200 διαιτολόγοι-διατροφολόγοι. Για την υλοποίηση του προγράμματος επιλέχθηκαν και έλαβαν την απαραίτητη εκπαίδευση από το Ινστιτούτο 73 διαιτολόγοι-διατροφολόγοι. Η επιμόρφωση των διαιτολόγων πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του Ινστιτούτου Prolepsis με 2ωρα σεμινάρια, και μέσω τηλεδιάσκεψης για τους διαιτολόγους-διατροφολόγους που βρίσκονταν εκτός Αττικής.

Προγραμματισμός και διεξαγωγή των ομιλιών/διαλέξεων: Ο προγραμματισμός των διαλέξεων πραγματοποιήθηκε σε 2 επίπεδα:

1. Σε επίπεδο σχολείου: Πραγματοποιήθηκε επικοινωνία με τους διευθυντές των σχολείων, ενημέρωση για το πλαίσιο της δράσης καθώς και για τον καθορισμό και τον προγραμματισμό των διαλέξεων και κατάρτιση προγράμματος ομιλιών ανά σχολείο και περιφερειακή ενότητα.
    
2. Σε επίπεδο διαιτολόγων – διατροφολόγων: Πραγματοποιήθηκε επικοινωνία με τους διαιτολόγους – διατροφολόγους και ενημέρωσή τους. Το ατομικό πρόγραμμα διαλέξεων κάθε διαιτολόγου-διατροφολόγου διαμορφώθηκε με βάση τη διαθεσιμότητά του. Πραγματοποιήθηκε επίσης τήρηση αρχείου και τακτική επικοινωνία με την ομάδα υποστήριξης του Ινστιτούτου Prolepsis τους κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του προγράμματος.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δράσης και παράλληλα, μία σημαντική πρόκληση που αντιμετώπισε το Ινστιτούτο Prolepsis, ήταν η διοργάνωση 3.163 διαλέξεων σε χρονικό διάστημα μόλις 25 ημέρων (Μ.Ο 125 διαλέξεις/ημέρα). Επίσης, λόγω των εκλογικών αναμετρήσεων (Ευρωεκλογές, Δημοτικές – Περιφερειακές εκλογές) τα περισσότερα σχολεία ήταν κλειστά για 2 ή περισσότερες ημέρες καθώς λειτουργούσαν ως εκλογικά κέντρα. Εντός ενός εξαιρετικά σύντομου χρονικού διαστήματος το Ινστιτούτο κλήθηκε να οργανώσει το έργο, να εντοπίσει και να εκπαιδεύσει και να συνάψει συνεργασίες με περισσότερους από 70 διαιτολόγους, να επικοινωνήσει και να προγραμματίσει τις διαλέξεις με τα σχολεία και να συντονίσει διαφορετικές εργασίες προκειμένου να φέρει εις πέρας ένα εξαιρετικά απαιτητικό επιχειρησιακό πλάνο σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Κρήτη. Ωστόσο, η τεχνογνωσία των μελών του Ινστιτούτου σε θέματα διατροφής με εξειδίκευση στην παιδική ηλικία και η πολύχρονη εμπειρία σε θέματα εκπαίδευσης, ενημέρωσης, συντονισμού και συνεργασίας με τις βασικές ομάδες συμμετεχόντων στο πρόγραμμα βοήθησαν στο να ξεπεραστούν με επιτυχία όλα τα εμπόδια και να ολοκληρωθεί με επιτυχία το έργο.

Το Ινστιτούτο Prolepsis υλοποίησε το έργο της εκπαίδευσης στην υγιεινή διατροφή ως ένωση εταίρων με την εταιρεία ΓΕΥΣΗΝΟΥΣ ΑΒΕΕ, η οποία ανέλαβε το εκπαιδευτικό μέτρο «Ζωντανή επίδειξη μαγειρικής στα σχολεία».

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Prolepsis (από 10 μέλη της συντονιστικής ομάδας) σε συνεργασία με 73 διαιτολόγους – διατροφολόγους που επιλέχθηκαν και εκπαιδεύτηκαν από το Ινστιτούτο. 

Η δράση / το εκπαιδευτικό έργο υλοποιήθηκε σε δημοτικά σχολεία σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Κρήτη (Ηράκλειο και Ρέθυμνο).

Δείκτες - Αποτελέσματα:

• 3.163 διαλέξεις 
• 2.372 ώρες διαλέξεων
• 822 σχολεία
• 150.000 μαθητές
• Περιοχές: Αττική, Θεσσαλονίκη, περιφερειακή ενότητα Αχαΐας και Κρήτη (Ηράκλειο και Ρέθυμνο)
• 73 διαιτολόγοι
• 10 μέλη συντονιστικής ομάδας
• 250 ώρες τηλεφωνικής επικοινωνίας και συντονισμού με σχολεία, διαιτολόγους - διατροφολόγους

Αναφορικά με τα οφέλη για το κοινωνικό σύνολο (εν προκειμένω τους μαθητές και τη σχολική κοινότητα), δράσεις τέτοιου τύπου, με βιωματικό χαρακτήρα, θεωρούνται ιδιαίτερα αποτελεσματικά μέσα εκπαίδευσης, ώστε τα παιδιά να αφομοιώσουν με αποτελεσματικό τρόπο τις αρχές ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Παράλληλα, όπως έχουν αναδείξει έρευνες, οι μαθητές που υιοθετούν υγιεινές διατροφικές συνήθειες αναμένεται να έχουν σημαντικά οφέλη για τη σωματική και ψυχική τους υγεία:

• Υψηλότερη πρόσληψη σημαντικών θρεπτικών συστατικών όπως φυτικές ίνες, ασβέστιο, βιταμίνη Α, βιταμίνη C, ριβοφλαβίνη, ψευδάργυρο και σίδηρο, καθώς και περισσότερες πιθανότητες να καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά.
• Υψηλότερη ικανότητα συγκέντρωσης στο σχολείο και επίλυσης προβλημάτων.
• Φυσιολογικό βάρος.

Τα οφέλη για το Ινστιτούτο Prolepsis είναι σημαντικά, δεδομένου ότι ενισχύουν το επιστημονικό κύρος και την αναγνωρισιμότητά του, το καθιστούν πρωτοπόρο εκπαιδευτικό οργανισμό στην προώθηση της υγιεινής διατροφής στην παιδική ηλικία και, εν γένει, στην εφαρμογή καλών πρακτικών που συμβάλλουν στην ευημερία και την υγεία του παιδικού πληθυσμού. Επίσης, αναδεικνύεται περαιτέρω η αξιοπιστία του φορέα μέσω της ανάληψης τόσο μεγάλων έργων.