Πυλώνας ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Πολιτισμός/Πολιτιστική Κληρονομιά

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

"Ο επαγγελματικός, εμπορικός, βιοτεχνικός και βιομηχανικός κόσμος του Πειραιά ως το πρώτο μισό του 20ού αιώνα"

Το Ινστιτούτο Μελέτης Της Τοπικής Ιστορίας & Της Ιστορίας Των Επιχειρήσεων ΑΜΚΕ (ΙΜΤΙΙΕ) δραστηριοποιείται στον πολιτιστικό τομέα, με ειδίκευση στην τοπική ιστορία και στην ιστορία των επιχειρήσεων.

Ο Πειραιάς κατέχει κομβικό ρόλο στην ιστορία του νεότερου Ελληνικού κράτους και ειδικότερα στον τομέα της ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας και της γενικότερης κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.

Το ΙΜΤΙΙΕ έχει συγκεντρώσει σημαντικά αρχειακά τεκμήρια για την πόλη μεταξύ των οποίων και «παραγνωρισμένα/παραμελημένα» δεδομένα (εμπορικούς οδηγούς, διαφημίσεις, καρτ-ποστάλ, γκραβούρες, κ.λπ.), τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλλουν σημαντικά στη διαμόρφωση του ιστορικού γίγνεσθαι της πόλης αλλά και της Ελληνικής κοινωνικο-οικονομικής ζωής του 19ου & 20ού αιώνα. Στο πλαίσιο αυτό, αποφάσισε να οργανώσει μια ψηφιακή πλατφόρμα διάθεσης του ανωτέρω και άλλου συμπληρωματικού αρχειακού, τεκμηριωτικού και μουσειακού υλικού τόσο στην ερευνητική κοινότητα, όσο και στο ευρύ κοινό. 

Το προτεινόμενο έργο έχει ως βασικό στόχο:

1. Τη διάσωση σημαντικού μέρους του ανωτέρω σπάνιου πολιτιστικού υλικού, το οποίο λόγω της παλαιότητάς του είναι ευαίσθητο,

2. Την -κατά το δυνατόν- αναλυτική περιγραφή του και τη δημοσίευση/προβολή του, ώστε να είναι διαθέσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο, μελετητή, ερευνητή, φοιτητή ή απλό πολίτη που θέλει να εμβαθύνει στην ιστορία του νεότερου του Πειραιά με ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική και κοινωνική της διάρθρωση κατά τον 19ο και 20ό αιώνα (ως το 1950).

Το έργο εστιάζει και στις 3 ενότητες υλικού προβλέποντας την ακόλουθη επεξεργασία με στόχο τη δημιουργία ηλεκτρονικής ψηφιακής εφαρμογής αξιοποίησής του: 1. Ψηφιοποίηση υλικού με χρήση κατάλληλου εξοπλισμού (overhead digital scanner) 2. Το υπάρχον αρχείο περιλαμβάνει 20-25 εμπορικούς οδηγούς που επιλέχθηκαν αντιπροσωπευτικά κατά περίοδο 3. Οπτικοποίηση των εμπορικών οδηγών για παραγωγή αναζητήσιμου PDF αποτελέσματος. 4. Ανάπτυξη εφαρμογής διαχείρισης του ψηφιακού υλικού 5. Ανάπτυξη ιστοσελίδας προβολής και αναζήτησης.

Πρόκειται για ένα έργο που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως ηλικίας και οι δράσεις που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μελλοντικά από τον Φορέα μας, καθώς και από ερευνητές και εκπαιδευτικά Ιδρύματα, θα κάλυπταν εκπαιδευτικές ανάγκες για σχολεία όλων των βαθμίδων και τις ερευνητικές ανάγκες μελετών όλου του φάσματος των κοινωνικών, οικονομικών και ανθρωπιστικών σπουδών.

Παράλληλα, το έργο αφορά ιδιαίτερα τις οικονομικές και επιχειρηματικές δυνάμεις και οργανώσεις της πόλης οι οποίες θα δύνανται:

1. Να αξιοποιήσουν το περιεχόμενό του για την ανακάλυψη και προβολή της επιχειρηματικής τους ιστορίας και κουλτούρας, της ιστορίας των προϊόντων και των υπηρεσιών τους και της οικονομικής και κοινωνικής τους συνεισφοράς στην πόλη και στην εθνική μας οικονομία.

2. Να αποθησαυρίσουν και αυτές σπάνια τεκμήρια της ιστορίας τους και προφορικές ή άλλες μαρτυρίες συνεισφέροντας ουσιαστικά στη δημιουργία μιας "κιβωτού" συλλογικής μνήμης της πόλης.

3. Να αξιοποιήσουν υλικό του έργου για την παραγωγή σύγχρονων μοτίβων προβολής και επικοινωνίας των επιχειρήσεών τους με ιστορική τεκμηρίωση και διαχρονικότητα.

Τέλος, το έργο αφορά και την τοπική δημοτική Αρχή καθώς έρχεται να της προσφέρει σύγχρονα εργαλεία υποστήριξης της τοπικής ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, χρήσιμα για τη χάραξη στρατηγικής στους τομείς του πολιτισμού, της αρχιτεκτονικής-βιομηχανικής και άλλης υλικής κληρονομιάς, του πολεοδομικού σχεδιασμού και των σχετικών αναπλάσεων, της τουριστικής στρατηγικής και του city/destination branding.

Στο πλαίσιο αυτό, το έργο έρχεται:

1. Να ενδυναμώσει την τοπική πολιτιστική κληρονομιά και το υλικό και άυλο πολιτιστικό απόθεμα της πόλης.

2. Να στηρίξει και να ενδυναμώσει την τοπική ταυτότητα, την εικόνα και την υπερηφάνεια της πόλης.

3. Να αναδείξει τη σημαντικότητα της πόλης ως ιστορικού και πολιτιστικού τουριστικού προορισμού.

Το έργο ξεκίνησε αμέσως με την έγκριση τηςεπιχορήγησής του από το ΥΠΠΟΑ τον Αύγουστο του 2020 και πρόκειται να αποδοθεί στο κοινό, αμέσως μετά την ολοκλήρωση όλων των τελικών τεχνικών ελέγχων του, στο τέλος Ιουνίου 2021. Το όλο έργο θα είναι διαθέσιμο διαδικτυακά σύντομα και θα παρουσιαστεί μέσα από ειδική ψηφιακή εκδήλωση του Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε.

Το προτεινόμενο έργο έχει ως βασικό στόχο τη διάσωση σημαντικού μέρους του ανωτέρω υλικού, το οποίο λόγω της παλαιότητάς του είναι ευαίσθητο, την κατά το δυνατόν αναλυτική περιγραφή του και τη δημοσίευση/προβολή του, ώστε να είναι διαθέσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο, μελετητή, ερευνητή, φοιτητή ή απλό πολίτη που θέλει να εμβαθύνει στην ιστορία του νεότερου του Πειραιά με ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική και κοινωνική της διάρθρωση κατά τον 19ο και 20ό αιώνα (ως το 1950).

Για την υλοποίηση αυτού του έργου απαιτείται η ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και αναλυτική περιγραφή του, καθώς και η δημιουργία του ανάλογου ψηφιακού περιβάλλοντος, που θα επιτρέπει την πρόσβαση και περιήγηση στον εν λόγω ψηφιακό, πολιτιστικό απόθεμα με τρόπο περιεκτικό, εύληπτο και φιλικό στον τελικό χρήστη.

Το έργο εστιάζει και στις τρεις ενότητες υλικού και εφαρμόζει την ακόλουθη επεξεργασία με στόχο τη δημιουργία ηλεκτρονικής ψηφιακής εφαρμογής αξιοποίησής του:

α) Ψηφιοποίηση του υλικού με χρήση κατάλληλου εξοπλισμού (overhead digital scanner) και παραγωγή ψηφιακού υλικού σε μορφές TIFF, Jpeg και PDF, βάσει των βέλτιστων διεθνώς πρακτικών όπως αυτές έχουν θεσπισθεί για την ψηφιοποίηση πολιτιστικού υλικού.

β) Το υπάρχον αρχείο θα περιλαμβάνει 20 - 25 εμπορικούς οδηγούς που θα επιλεγούν αντιπροσωπευτικά κατά περίοδο και άλλα τεκμήρια (γκραβούρες, καρτ-ποστάλ, διαφημίσεις και φωτογραφίες πουυ ψηφιοποιούνται επίσης με τον ίδιο τρόπο.

γ) Οπτικοποίηση (OCR) των εμπορικών οδηγών, ώστε να παραχθεί αναζητήσιμο PDF αποτέλεσμα. Η διαδικασία αυτή δεν είναι απλή και εύκολη διότι χρησιμοποιείται πολυτονική γραφή και οι τυπογραφικοί χαρακτήρες διαφέρουν από έτους σε έτος. Θεωρούμε απαραίτητη την επεξεργασία αυτή διότι μέσω αυτής θα μπορεί να γίνει αναζήτηση full text και να αξιοποιηθούν οι οδηγοί είτε για ανεύρεση συγκεκριμένων πληροφοριών ή για μεταγενέστερη στατιστική επεξεργασία.

δ) Ανάπτυξη εφαρμογής διαχείρισης του ψηφιακού υλικού: Η εφαρμογή θα παρέχει δυνατότητα τεκμηρίωσης του ψηφιακού περιεχομένου σε επίπεδο οδηγού, ενότητας/κατηγορίας κατάταξης επιχειρήσεων εντός αυτού και καταγραφής των περιεχομένων. Τα μεταδεδομένα αυτά θα είναι αναζητήσιμα με τρόπο απλό, σύνθετο και με διαδικασία φυλλομέτρησης (browse). Επίσης θα παρέχεται η δυνατότητα εμπλουτισμού του ψηφιακού αρχείου και της αντίστοιχης τεκμηρίωσης, καθώς και διόρθωσης σε περίπτωση που διαπιστωθούν ανακρίβειες. 

ε) Ανάπτυξη ιστοσελίδας προβολής της υπηρεσίας και αναζήτησης του υλικού: Για να είναι το υλικό διαθέσιμο στις ενδιαφερόμενες ομάδες χρηστών θα δημιουργηθεί ιστοσελίδα προβολής του. Τόσο το ψηφιακό υλικό (αντίγραφο jpeg) όσο και η ιστοσελίδα θα φιλοξενηθούν σε εξωτερικό πάροχο (provider) που θα εξασφαλίζει απρόσκοπτη, δωρεάν πρόσβαση και κατάλληλες συνθήκες ασφάλειας. Για τη φιλοξενία της εφαρμογής θα διερευνηθεί η δυνατότητα να αξιοποιηθεί κατάλληλος δημόσιος φορέας που θα εξασφαλίζει τις αναγκαίες προϋποθέσεις.  

Στο πλαίσιο αυτό, επιθυμούμε να οργανώσουμε μια ψηφιακή πλατφόρμα διάθεσης του ανωτέρω υλικού τόσο στην ερευνητική κοινότητα όσο και στο ευρύ κοινό.

Παράλληλα, θα εξασφαλίζεται μια συνολική αλλά και αναλυτική πληροφόρηση με την αξιοποίηση του ψηφιακού υλικού και τη δημιουργία εικονικών ψηφιακών περιπάτων στους δρόμους της βιομηχανίας, του εμπορίου και της βιοτεχνίας του Πειραιά από το 19ο αιώνα έως και σήμερα.

Το έργο τελεί υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και επιχορηγήθηκε από αυτό στο πλαίσιο της ανοικτής διαδικασίας  "Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για επιχορήγηση έργων και δράσεων ψηφιακού πολιτισμού του 2020".

Το έργο ολοκληρώνεται με τη συμμετοχή 1 εργαζομένου του ΙΜΤΙΙΕ και 3 εθελοντών του με μακρά εμπειρία στους τομείς της ιστορικής έρευνας, της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας και του city/destination branding.

Πειραιάς

Οφέλη για την ερευνητική και εκπαιδευτική διαδικασία: Πρόκειται για ένα έργο που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως ηλικίας και οι δράσεις που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μελλοντικά από τον Φορέα μας, καθώς και από ερευνητές και εκπαιδευτικά Ιδρύματα, θα κάλυπταν εκπαιδευτικές ανάγκες για σχολεία όλων των βαθμίδων και τις ερευνητικές ανάγκες μελετών όλου του φάσματος των κοινωνικών, οικονομικών και ανθρωπιστικών σπουδών.

Οφέλη για την τοπική επιχειρηματικότητα και κοινωνία: Το έργο αφορά ιδιαίτερα τις οικονομικές και επιχειρηματικές δυνάμεις και οργανώσεις της πόλης οι οποίες θα δύνανται:

1. Να αξιοποιήσουν το περιεχόμενό του για την ανακάλυψη και προβολή της επιχειρηματικής τους ιστορίας και κουλτούρας, της ιστορίας των προϊόντων και των υπηρεσιών τους και της οικονομικής και κοινωνικής τους συνεισφοράς στην πόλη και την εθνική μας οικονομία.

2. Να αποθησαυρίσουν και αυτές σπάνια τεκμήρια της ιστορίας τους και προφορικές ή άλλες μαρτυρίες συνεισφέροντας ουσιαστικά στη δημιουργία μιας "κιβωτού" συλλογικής μνήμης της πόλης.

3. Να αξιοποιήσουν υλικό του έργου για την παραγωγή σύγχρονων μοτίβων προβολής και επικοινωνίας των επιχειρήσεών τους με ιστορική τεκμηρίωση και διαχρονικότητα.

Οφέλη για την πόλη και τις γειτονιές της: Το έργο αφορά και την τοπική δημοτική Αρχή καθώς έρχεται να της προσφέρει σύγχρονα εργαλεία υποστήριξης της τοπικής ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, χρήσιμα για την χάραξη στρατηγικής στους τομείς του πολιτισμού, της αρχιτεκτονικής-βιομηχανικής και άλλης υλικής κληρονομιάς, του πολεοδομικού σχεδιασμού και των σχετικών αναπλάσεων, της τουριστικής στρατηγικής και του city/destination branding και τέλος της ενίσχυσης μια σύγχρονης ταυτότητας και εικόνας για την πόλη που θα της καθιστά, μεταξύ άλλων, επιλέξιμη ως τόπο μόνιμης διαμονής και εργασίας, μια βιώσιμη πόλη για όλους τους πολίτες της.

Στο πλαίσιο αυτό, το έργο έρχεται:

1. Να ενδυναμώσει την τοπική πολιτιστική κληρονομιά και το υλικό και άυλο πολιτιστικό απόθεμα της πόλης.

2. Να στηρίξει και να ενδυναμώσει την τοπική ταυτότητα, την εικόνα και την υπερηφάνεια της πόλης.

3. Να αναδείξει τη σημαντικότητα της πόλης ως ιστορικού και πολιτιστικού τουριστικού προορισμού.

Για το ΙΜΤΙΙΕ, ο προτεινόμενο έργο έχει ως βασικό στόχο:

1. Τη διάσωση ενός σημαντικού μέρους του ανωτέρω υλικού, το οποίο λόγω της παλαιότητάς του είναι εξαιρετικά ευαίσθητο, σπάνιο και δύσκολα προσβάσιμο (περισσότερων από 2.500 λήψεων τεκμηρίων). 

2. Την κατά το δυνατόν αναλυτική περιγραφή του και δημοσίευση/προβολή του, ώστε να είναι διαθέσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο, μελετητή, ερευνητή, φοιτητή ή απλό πολίτη που θέλει να εμβαθύνει στην ιστορία του νεότερου του Πειραιά με ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική και κοινωνική της διάρθρωση κατά τον 19ο και 20ό αιώνα (ως το 1950).

3. Την υποστήριξη του ερευνητικού, εκπαιδευτικού και πολιτιστικού προγράμματος του ΙΜΤΙΙΕ και ειδικότερα αυτού που αφορά στην τεκμηριωμένη καταγραφή της ιστορίας του νεότερου Πειραιά.