Καλές πρακτικές

Τα Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Θεσσαλονίκης είναι ιδιωτικό σχολείο. Έχει Παιδικό Σταθμό, Νηπιαγωγείο και Δημοτικό και είναι Ε.Π.Ε. Κλάδος ιδιωτικής εκπαίδευσης. Ο μετασχηματισμός του σχολείου σε αειφόρο ξεκίνησε το 2009 και βασίστηκε σε ένα Σχέδιο Αειφορικής Διαχείρισης, το οποίο καταρτίστηκε παρουσία όλου του διδακτικού προσωπικού του σχολείου και της Διεύθυνσης. 

Το Αειφόρο Σχολείο αποτελεί μοντέλο εφαρμογής αειφορικών πρακτικών και  καλλιεργεί στους μαθητές δεξιότητες, ώστε να τους καταστήσει ικανούς να διαμορφώσουν το μέλλον με όρους Περιβαλλοντικής και Κοινωνικής Αειφορίας. Η στοχοθεσία μας δομείται πάνω στους τρεις δείκτες του Αειφόρου Σχολείου που είναι: ο Παιδαγωγικός, ο Περιβαλλοντικός και ο Κοινωνικός. Ο μετασχηματισμός του σχολείου σε Αειφόρο ξεκίνησε το 2009 και βασίστηκε σε ένα Σχέδιο Αειφορικής Διαχείρισης:

- Εφαρμογή παιδαγωγικών μεθόδων όπως: εποικοδομητική προσέγγιση της γνώσης, συνεργατική μάθηση, διαθεματικότητα, καλλιέργεια αξιών, κριτική σκέψη, συστημική σκέψη και συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες.

- Ανάπτυξη Περιβαλλοντικής Ηθικής. Σκέφτομαι, προβληματίζομαι, κατανοώ, δρω και διαπιστώνω ότι μπορώ να προκαλέσω αλλαγή.

- Ανάπτυξη παρεμβάσεων με συνεχή επιδίωξη τη μείωση των εκπομπών CO₂.

- Ανάπτυξη πολιτικής για τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση υλικών.

- Επιμόρφωση προσωπικού και μαθητών, ώστε να αναλαμβάνουν την ατομική ευθύνη για την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού.

- Πολιτική στην κατεύθυνση της υγιεινής διατροφής.

- Πολιτική στην κατεύθυνση της υγείας και της ασφάλειας στον χώρο του σχολείου.

- Δέσμευση για δράση ως προς την ανάπτυξη κοινωνικής και συναισθηματικής ευεξίας του προσωπικού, των μαθητών και των οικογενειών τους.

- Σεβασμός στη διαφορετικότητα, καθώς και δέσμευση για συμμετοχή όλων των μελών της σχολικής κοινότητας.

- Ανάπτυξη εκπαιδευτικών παρεμβάσεων για την εκτός αίθουσας μάθηση που συνδέει τους μαθητές με το φυσικό περιβάλλον.

- Δέσμευση για συνεργασία με άλλα σχολεία, κοινωνικές ομάδες και οργανισμούς σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

- Προαγωγή πλανητικών ζητημάτων όπως η φτώχεια, η κλιματική αλλαγή, η αλληλεξάρτηση των κοινωνιών και των κοινωνιών με το περιβάλλον.

Μοχλός επιβίωσης του Περιβάλλοντος είναι ¨μια ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να στερεί το δικαίωμα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους¨. Ο τελικός στόχος είναι η παραγωγή Μηδενικού Περιβαλλοντικού Αποτυπώματος. Τα Τεκμήρια Αειφορικής Λειτουργίας του Νέου Σχολικού Κτιρίου:

• Ανακύκλωση
• Κομποστοποίηση
• Αντικατάσταση των ηλεκτρικών συσκευών με άλλες ενεργειακής κλάσης Α+++, καθώς και των λαμπτήρων οικονομίας.
• Χρήση Ηλεκτρονικής Εκπαιδευτικής Πλατφόρμας Office 365, για την εξυπηρέτηση τόσο της Ασύγχρονης, όσο και της Σύγχρονης Τηλεκπαίδευσης.
• Πραγματοποίηση δράσεων Περιβαλλοντικής και Κοινωνικής Αειφορίας. Εθελοντική συμμετοχή σε καθαρισμούς δασών, ακτών και δεντροφυτεύσεων, εθελοντική αιμοδοσία, συλλογή φαρμάκων, φιλανθρωπικό παζάρι και πολλές άλλες παρόμοιες δράσεις.
• Στο σχολείο υπάρχουν συνολικά 120 είδη φυτών (λαχανόκηπος, βοτανικός κήπος, θερμοκήπιο).
• Κεντρικό σύστημα ελέγχου Ψύξης - Θέρμανσης με ειδικά συστήματα ενδοδαπέδιας θέρμανσης και αντλίες θερμότητας.
• Εξαερισμός
• Παραγωγή Ζεστού Νερού Χρήσης από ανανεώσιμη πηγή ενέργειας.
• Τα συστήματα Ψύξης - Θέρμανσης του  κτιρίου δεν έχουν αιχμηρές γωνίες και δεν αναπτύσσονται υψηλές θερμοκρασίες.
• Φωτοβολταϊκά πάνελ      
• Κυκλικό σύστημα αξιοποίησης του βρόχινου νερού.
• Τα είδη υγιεινής λειτουργούν με σύστημα καταιονισμού και φωτοκύτταρο.
• Σύστημα ελέγχου του φωτισμού μέσω αισθητήρων, οι οποίοι προσαρμόζουν την ένταση του τεχνητού φωτισμού, ανάλογα με το επίπεδο του φυσικού φωτισμού.
• Ανελκυστήρας τύπου inverter
• Νοτιοανατολικός προσανατολισμός των αιθουσών διδασκαλίας
• Θερμοπρόσοψη
• Θερμοδιακοπτόμενα κουφώματα και υαλοπίνακες χαμηλής ανακλαστικότητας
• Φυτεμένο δώμα που βελτιώνει τη θερμοχωρητικότητα και τη θερμομόνωση του κτιρίου.
• Σχολικά λεωφορεία εξοπλισμένα με κινητήρα Euro6, φιλικό προς το περιβάλλον.
• Αναβάθμιση του στόλου των οχημάτων με το σύστημα fleet management, που εξασφαλίζει την ελαχιστοποίηση των διαδρομών και τη διατήρηση του ορίου ταχύτητας και ως εκ τούτου μείωση των εκπομπών CO₂.

Το νέο κτίριο είναι η επίτευξη ενός οράματος και αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι μέσα από την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη εναποθέτουμε στην Οικονομία, στην Κοινωνία και κατ' επέκταση στο Περιβάλλον το σημαντικότερο κεφάλαιο που θα οδηγήσει στη Βιώσιμη Ανάπτυξη".

Δείτε το video: https://youtu.be/F8aWjlu2sp4

Η ανταλλαγή απόψεων, η ενημέρωση, η καθοδήγηση, η ανατροφοδότηση και οι συναντήσεις με ειδικούς είναι συνεχείς και κομμάτι της καθημερινής σχολικής μας ζωής. Αυτό επιτυγχάνεται με τη συνεργασία με τους ειδικούς των οργανισμών με τους οποίους επικοινωνούμε και μέσα από τις συνεχείς εκπαιδευτικές μας επισκέψεις. Έχουμε αποκομίσει πολύ μεγάλης αξίας γνώσεις και βιώματα μέσα από επισκέψεις που έχουμε πραγματοποιήσει σε: αγροκτήματα, φάρμες, ελαιώνες, φυτώρια, βοτανικούς κήπους, δάση, περιβαλλοντικά πάρκα, εταιρίες ανακύκλωσης κτλ. Όλα τα βιώματα μεταφέρονται στην καθημερινή μας ζωή και έχουν θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Επίσης, έχουμε δεχτεί επισκέψεις από ειδικούς που μας έχουν μιλήσει για την εξοικονόμηση νερού, για την αξία των βιολογικών προϊόντων, για φύλαξη σπόρων, για ζώα υπό εξαφάνιση, για την επαναχρησιμοποίηση των υλικών, για τον πόλεμο, την υγεία, την ασφάλεια, τη διατροφή κ.α.

- Τα Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Θεσσαλονίκης έγιναν δεκτά στα ¨Ανοιχτά Σχολεία¨του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης (OSOS). Ως Ανοιχτό Σχολείο θα υλοποιήσουμε project που σχετίζεται με το περιβάλλον (συγκεκριμένα με το νερό) και τα αποτελέσματα του εν λόγω εκπαιδευτικού προγράμματος θα τα μοιραστούμε με τα υπόλοιπα Ανοιχτά Σχολεία και δεχθούμε ανατροφοδότηση από αυτά και από το ίδιο το Ινστιτούτο Εκπαίδευσης.

- Το σχολικό έτος 2012-2013 ήμασταν μέλος του Mediterranean  SOS ¨Σώστε τη Μεσόγειο¨. Συμμετείχαμε σε δράση καθαρισμού ακτής και εκπρόσωπος της οργάνωσης επισκέφθηκε το σχολείο για ενημέρωση σχετικά με την εξοικονόμηση του νερού και τη μόλυνση των θαλασσών.

- Εκπαιδευτικοί του σχολείου έχουν συμμετάσχει σε διάφορα συνέδρια και ημερίδες σχετικά με τη δράση του σχολείου. Πιο συγκεκριμένα τον Ιούνιο του 2014 συμμετείχαμε στο Διεθνές Συνέδριο Κριτικής Παιδαγωγικής, όπου παρουσιάστηκε η στοχοθεσία του σχολείου για τον μετασχηματισμό του σε Αειφόρο και όλες οι δράσεις που είχαν υλοποιηθεί έως τότε.

- Όλοι οι οργανισμοί που μας έχουν βραβεύσει και με τους οποίους συνεχώς αλληλεπιδρούμε για την ενημέρωση της δουλειάς μας, καθώς και η διαχρονική παρουσίαση της δουλειάς που έχουμε κάνει αποτελεί για το σχολείο ευκαιρία συνεργασίας, ανταλλαγής απόψεων, επαφής με άλλα σχολεία και παροχής συμβουλών και καθοδήγησης από επιστήμονες ειδικούς στον χώρο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

- Όλες οι δράσεις, οι αειφορικές μας πρακτικές, η παρέμβαση στο κτίριο του σχολείου, η κατασκευή ενός εξ ολοκλήρου νέου αειφορικού κτιρίου και η συνεχής και διαχρονική ενημέρωση, προβολή και δική μας παρουσία σε πλαίσια που ευνοούν την προβολή των δράσεών μας, ασκεί σίγουρα πολύ σημαντική επιρροή τόσο στην κοινότητα όσο και στην πόλη μας. Οι δραστηριότητες έξω από την τάξη και η πρόσκληση της συνεργασίας με φιλοπεριβαλλοντικούς φορείς (αρκτούρος, mom, αρχέλων), η συνεργασία με τον Δήμο Πυλαίας και κυρίως αυτό που αποκομίζουν και μεταφέρουν τα παιδιά από τα βιώματά τους γίνεται αντιληπτό και δημιουργεί αυτό που η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση αποκαλεί¨άμεσο παράδειγμα¨. Τα παιδιά ενσωματώνουν στην καθημερινή τους πρακτική αυτά που μαθαίνουν και τα μεταφέρουν στο σπίτι τους και ελπίζουμε στην ενήλικη πια ζωή τους στην κοινωνία, "στην επόμενη γενιά για την επόμενη γενιά".

- Ο Δήμος Πυλαίας και η Φιλοπεριβαλλοντική Κίνηση Ελαιώνων Πυλαίας, ο Δήμος Θεσσαλονίκης είναι αρωγοί στην προσπάθειά μας και συνεργάτες, υποστηρίζοντας πλήρως τις ενέργειές μας. Επίσης, πολλά σχολεία έχουν επικοινωνήσει μαζί μας προκειμένου να συνεργαστούμε στο πλαίσιο διαφόρων δράσεων. Οι γονείς μας αναφέρουν πολύ συχνά παραδείγματα αλλαγής στη καθημερινή πρακτική των παιδιών και πώς αυτά τους προτρέπουν σε μια πιο φιλοπεριβαλλοντική συμπεριφορά, όπως για παράδειγμα να κλείνουν το φως, να κλείνουν τη βρύση, να τρώνε βιολογικά προϊόντα κτλ.

Στο πλαίσιο αυτό δεν επιδιώκεται απλώς η διαμόρφωση συγκεκριμένων μοντέλων συμπεριφοράς για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, αλλά η ανάπτυξη της ικανότητας δράσης από τα παιδιά. H ικανότητα δράσης χαρακτηρίζεται από την κριτική διερεύνηση των τοπικών περιβαλλοντικών προβλημάτων και την ολιστική προσέγγισή τους μέσα από την αξιοποίηση των εμπειριών των παιδιών, με στόχο την ενεργό συμμετοχή τους στην αντιμετώπισή τους.

Συνεπώς, το αειφόρο σχολείο αποτελεί το μέσο για ένα σχέδιο δράσης, που θα λαμβάνει υπόψη του τα παραπάνω, ώστε να λειτουργεί ως μοντέλο αειφορικής ανάπτυξης για την κοινωνία, παρέχοντας ευκαιρίες μάθησης στους μαθητές οι οποίες θα επικεντρώνονται στη δράση. Το βασικό σημείο εστίασης είναι η σύνδεση μεταξύ δράσης και μάθησης, ανάμεσα στο τι κάνει το σχολείο ως κοινότητα και τι μπορούν να μάθουν και να κάνουν τα άτομα που το απαρτίζουν: οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί, οι διευθυντές.

Πολύ σημαντική κρίνεται και η μέθοδος με την οποία τα σχολεία μπορούν να διαμορφώσουν αειφόρους τρόπους προσέγγισης και εργασίας και πιστεύουμε πως η αειφόρος ανάπτυξη δε θα πρέπει να αποτελέσει απλώς ένα ακόμη θέμα που θα διαπραγματευτούμε μέσα στην τάξη, αλλά οι μαθητές να εργαστούν σε ένα «ζωντανό» μέρος, όπου θα μπορούν να εξερευνήσουν, να μάθουν τι σημαίνει αειφόρος τρόπος ζωής.

α) Οι δράσεις Περιβαλλοντικής και Κοινωνικής Αειφορίας μας δημοσιοποιούνται στο site του σχολείου www.protypa.gr και στο facebook του σχολείου.

β) Όλες οι δράσεις έχουν δημοσιοποιηθεί στο site του σχολείου. Δείτε το link: www.protypa.gr

γ) Το newsletter του σχολείου διανέμεται διαδικτυακά σε 10.000 παραλήπτες της Θεσσαλονίκης και της Ελλάδας.

δ) Στο site του σχολείου μας υπάρχει ειδική κατηγορία για τις αειφορικές πρακτικές που ακολουθούμε. Δείτε το link: https://www.protypa.gr/aeiforo-scholeio-504 

Επίσης, υπάρχει ένα βιβλίο με τίτλο "Αειφόρο Σχολείο" στο οποίο γίνεται update κάθε χρόνο και είναι στη διάθεση οποιουδήποτε επισκέπτεται ή ενδιαφέρεται. Δείτε το link: https://drive.google.com/file/d/1c1EVNQp11iG6O74hoohiOFVPoxuIh84U/view?usp=sharing