2ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρόδου
Το 2ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Πόλεως Ρόδου στεγάζεται στο Μέγαρο Ακαδημίας, στην πλατεία Ιωάννη Ζίγδη, στο κέντρο της πόλης του νησιού. Έχει 171 μαθητές ηλικίας 6-12 ετών, κατανεμημένα σε εννέα τμήματα, και 20 εκπαιδευτικούς ποικίλων ειδικοτήτων.
Σταματία Μαντικού
Επικοινωνία με σχολείοΗ καινοτόμος δράση εφαρμόστηκε σ΄όλα τα τμήματα της σχολικής μονάδας. Το αειφόρο σχολείο λειτούργησε για όλους τους εκπαιδευτικούς ως πλαίσιο, ομπρέλα και το κλειδί για τη διασύνδεση τους με τους εκάστοτε υπεύθυνους περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας και πολιτιστικών θεμάτων, με εκστρατείες, προγράμματα, διαγωνισμούς που διοργανώνονται από διεθνή δίκτυα, από Παγκόσμιους Οργανισμούς UNICEF, UNESCO, από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση σ΄όλη την Επικράτεια. Πρωταρχικός σκοπός όλων ήταν η ενσωμάτωση της οπτικής της αειφορίας σε κάθε πλευρά της ζωής του σχολείου, δηλαδή στη διοίκηση, στη μαθησιακή διαδικασία, στη διαχείριση του κτιρίου, στις μετακινήσεις από και προς το σχολείο, στις σχέσεις του σχολείου με τη σχολική κοινότητα.
Καταρτίστηκε Σχέδιο Αειφόρου Διαχείρισης (Σ.Α.Δ.), που αποτελεί μια δέσμευση όλων των μελών της σχολικής κοινότητας να εργαστούν αρμονικά και με πνεύμα συνεργασίας, προκειμένου να κινητοποιηθεί το σχολείο και να υιοθετήσει αειφόρο λειτουργία. Οργανώσαμε το δικό μας Σχολικό Πρόγραμμα Δράσης (Σ.Π.Δ.) που είναι ένας ουσιαστικός σχεδιασμός και χρονοπρογραμματισμός όλων των επιμέρους δράσεων που μπορεί να αναληφθούν από το σχολείο.
Προτείναμε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο να συσταθούν εργαστήρια πρακτικής άσκησης υπο το πρίσμα της αειφορίας .
Συγκεκριμένα στην θέση των παραδοσιακών μαθημάτων (όπως είναι για παράδειγμα τα Μαθηματικά, η Ιστορία, η Γεωγραφία, οι ξένες γλώσσες) να μπει η διδασκαλία διαθεματικών «θεμάτων» που απαιτούν συνδυαστικές γνώσεις και συνδέονται πιο άμεσα με την καθημερινότητα των παιδιών.
Οι μαθητές θα μπορούν να συμμετέχουν σε θέματα διαχείρισης περιβαλλοντικών ζητημάτων χρησιμοποιώντας στην πράξη τις δεξιότητες της Γλώσσας , των Μαθηματικών, της Ιστορίας, της Γεωγραφίας , στην επικοινωνία τις ξένες γλώσσες, ώστε να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες στην σύγχρονη κοινωνία.
Το μάθημα θα μπορούσε να γίνεται σε μια λογική αλληλεπίδρασης, με τους μαθητές να δουλεύουν σε μικρές ομάδες για να λύσουν προβλήματα αναπτύσσοντας ταυτόχρονα τις επικοινωνιακές δεξιότητές τους.Η επιλογή του θέματος προς μελέτη και των στόχων της έρευνας υπαγορεύεται από την ίδια την πραγματικότητα και τους μαθητές . Οι μαθητές/τριες σε συνεργασία με τον/την εκπαιδευτικό και τους φοιτητές επιλέγουν το κοινωνικό ζήτημα που θέλουν να διερευνήσουν και σχετίζεται με την τοπική κοινωνία και προσδιορίζουν τις διαστάσεις που επιθυμούν να διερευνήσουν.
Βασικός άξονάς τους θα είναι η μάθηση μέσω των νέων τεχνολογιών οι οποίες θα λειτουργούν παράλληλα και υποστηρικτικά δίνοντας μια πιο διασκεδαστική προσέγγιση στη μάθηση αλλά ταυτόχρονα καλλιεργώντας τις δεξιότητες τους σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα , τα οποία θα τους βοηθήσουν να διαχειριστούν σύνθετα περιβαλλοντικά προβλήματα και προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας.
Ερευνητικά ερωτήματα που ετέθησαν
Διδακτική προσέγγιση και μεθοδολογία
Το σχολείο μας συμμετέχοντας στο διαγωνισμό «αειφόρο σχολείο», λαμβάνοντας την πρώτη και την έβδομη θέση αντίστοιχα υιοθέτησε τα δύο προτεινόμενα σχέδια δράσης στροφής της σχολικής μας μονάδας προς την αειφορία. Το Σχέδιο Αειφόρου Διαχείρισης (ΣΑΔ) και το Σχολικό Πρόγραμμα Δράσης (ΣΠΔ) που είναι αμοιβαίως αλληλοσυμπληρούμενα. Καταρτίσαμε το δικό μας Σχέδιο Αειφόρου Διαχείρισης (Σ.Α.Δ.), που αποτελεί μια δέσμευση όλων των μελών της σχολικής κοινότητας να εργαστούν αρμονικά και με πνεύμα συνεργασίας, προκειμένου να κινητοποιηθεί το σχολείο και να υιοθετήσει αειφόρο λειτουργία. Οργανώσαμε το δικό μας Σχολικό Πρόγραμμα Δράσης (Σ.Π.Δ.) που είναι ένας ουσιαστικός σχεδιασμός και χρονοπρογραμματισμός όλων των επιμέρους δράσεων που μπορεί να αναληφθούν από το σχολείο.
Ζητώντας συνεργασία από το Πανεπίστημιο Αιγαίου , θελήσαμε να αναδείξουμε την στροφή της σχολικής μας μονάδας ως αειφόρο σχολείο στο κέντρο της ερευνητικής πορείας και να το θέσουμε ως τον κύριο ερευνητικό σκοπό, χρησιμοποιώντας τα μεθοδολογικά εργαλέια που επιτρέπουν την κριτική, στοχαστική και ταυτόχρονα οργανωμένη και συστηματική διερέυνηση της συμμετοχικής λειτουργίας των μαθητών, εκπαιδευτικών , γονέων και γενικότερα της τοπικής κοινωνίας.
Αποτίμηση του καινοτόμου προγράμματος
Η οικοδόμηση ενός αειφόρου σχολείου προϋποθέτει αλλαγές, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, αλλά και βαθιές αλλαγές στην εκπαίδευση. Σε μια σχολική μονάδα η οποία προσπαθεί να λειτουργήσει ως αειφόρο σχολείο σημαντική είναι η δημιουργία ενός στοχαστικοκριτικού πλαισίου, μέσα στο οποίο θα σχεδιάζονται και θα υλοποιούνται δράσεις, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ των φορέων της εκπαιδευτικής, και της τοπικής κοινότητας. Στηριζόμενοι στις παραπάνω θεωρητικές παραδοχές και στους δείκτες που προτείνονται στο πλαίσιο του Βραβείου Αειφόρου Σχολείου, το οποίο προϋποθέτει αλλαγές στην κουλτούρα της ευρύτερης σχολικής κοινότητας πιστεύουμε πως επιτύχαμε σε μεγάλο βαθμό την υιοθέτηση αειφόρων τρόπων ζωής. Οι μαθητές/τριες μας φαίνεται να είναι σε θέση να αποφασίζουν και να αναλαμβάνουν ευθύνη για τις επιλογές τους , να είναι ενεργοί πολίτες στην προσπάθεια για προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος, αλλά κυρίως της διασφάλισης του δικαιώματός τους να έχουν ποιότητα ζωής στη βάση της αρμονικής διατήρησης του τριπτύχου ανάπτυξη-περιβάλλον-οικονομία.
Στη σχολική μας μονάδα συντελέστηκαν ουσιαστικές αλλαγές που αφορούν:
α) στο παιδαγωγικό επίπεδο (Αναλυτικό Πρόγραμμα, παιδαγωγικές στρατηγικές και διδακτικές τεχνικές, μαθησιακή και διδακτική διαδικασία),
β) στο κοινωνικό/ οργανωσιακό (κουλτούρα του σχολείου, σχέσεις του σχολείου με την κοινωνία, οργάνωση του σχολείου, εκπαιδευτική πολιτική),
γ) στο τεχνικό/ οικονομικό (υποδομές και εξοπλισμός του σχολείου)
Αυτό φαίνεται από τις συνεχείς δράσεις που υλοποιούνται α΄όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, οι οποίες αναρτώνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του σχολείου, σε τοπικές εφημερίδες ή ακόμη και σε μαθητικές ημερίδες που υλοποιούνται από τους μαθητές μας.
Προτάσεις για συνέχιση του καινοτόμου εγχειρίματος
Η σπουδαιότητα της «στροφής» της σχολικής μονάδας προς την αειφορία και η απήχησή της ενέργειας αυτής στην τοπική κοινωνία της Ρόδου μέσα από τις βιωματικές δραστηριότητες κατά τη ροή της εκπαιδευτικής διαδικασίας αποτελεί πρόκληση για όλους τους εμπλεκόμενους σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης. Μέσα από την δημοσίευση των αποτελεσμάτων της εφαρμογής του αειφόρου σχολείου στην τοπική κοινωνία της Ρόδου , αναδεικνύεται στην πράξη, αν το αειφόρο σχολείο είναι αυτό που στοχεύει στη διαμόρφωση περιβαλλοντικά υπεύθυνων και εγγράμματων πολιτών μέσα από την καθιέρωση αλληλεπιδραστικών και ανοικτών παιδαγωγικών προσεγγίσεων, βασισμένων στην ανάπτυξη δικτύων επικοινωνίας και συνεργασίας σε πρώτο επίπεδο με την τοπική κοινότητα και ευρύτερα με την κοινωνία, επιδιώκοντας τη διαμόρφωση μιας νέας ηθικής βασισμένης στην προσωπική δράση και συμμετοχή σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.
Εαν αποδεχθούμε πως το αειφόρο σχολείο είναι μία νευραλγική αναπτυσσόμενη έννοια , στη σχολική μας μονάδα θα μπορούσαν τη νέα χρονιά να πραγματοποιηθούν:
Ευελπιστούμε τη νέα χρονιά να υλοποιηθούν τα εργαστήρια υπό το πρίσμα της αειφορίας, όπως τα περιγράψαμε προηγουμένως.
Κατά την ανάγνωση των παραπάνω βιβλίων, εκτός τις ατομικές και ομαδικές δραστηριότητες που πραγμα-τοποιήθηκαν στην τάξη σε μορφή εργαστηριών οι μαθητές/τριες γνώρισαν μέσα από οπτικοακουστικά μέ-σα διάφορες πηγές που θα τους φανούν χρήσιμες, όπως:
AEIFORUM http://www.aeiforum.eu/index.php/el/
Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, 10 Δε-κεμβρίου 1948 (άρθρα, βίντεο, ιστοσελίδα).
Σύμβαση της UNICEF για τα δικαιώματα του παιδιού.
Συνήγορος του Παιδιού.
Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες – UNHCR GREECE.
Κίνηση Απελάστε το Ρατσισμό.
Διεθνής Αμνηστία.
Κέντρο Προάσπισης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
ΑΡΣΙΣ. Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων.
PRAKSIS και Ι.Δ.Ε.Α./Γραφεία παροχής υποστήριξης κατά των διακρίσεων σε πολίτες τρίτων χωρών.
Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης «Σχεδία».
Δίκτυο για τα δικαιώματα του Παιδιού.
135
iRED (Institute Rights Equality & Diversity).
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Ολοκληρώνοντας το παραπάνω πρόγραμμα φαίνεται οι μαθητές/τριες να κατανόησαν τις έννοιες του δια-φορετικού, της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και να έμαθαν να αντιμετωπίζουν τις διακρίσεις στην καθημερι-νότητά, ξεπερνώντας στερεότυπα και προκαταλήψεις. Καλλιέργησαν στάσεις και αξίες με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να διακρίνουν τα βασικά πανανθρώπινα δικαιώματα και να αναπτύξουν το σεβασμό των δικαιωμάτων του άλλου ως στάση ζωής,.
ΠΤΔΕ: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, καθηγήτρια κ. Λιαρακου 2018-2019
